Tóm Tắt và Cảm Nhận về Sách “Summer Express (Between Grades PreK & K)”

Cuốn sách Summer Express (Between Grades PreK & K) của nhà xuất bản Scholastic là một tài liệu giáo dục được thiết kế đặc biệt nhằm làm cầu nối kiến thức, giúp trẻ em từ cấp học Mầm non (Pre-Kindergarten) chuẩn bị hành trang vững vàng để bước vào lớp Mẫu giáo (Kindergarten). Với mục tiêu ngăn chặn tình trạng “quên kiến thức mùa hè” (summer slide) và tạo đà cho năm học mới, cuốn sách cung cấp một chương trình ôn tập và luyện tập toàn diện, bao gồm các kỹ năng quan trọng về Ngữ vựng, Ngữ pháp, Viết, Đọc và Toán học. Đây là một công cụ giáo dục được khen ngợi là “đặc biệt” có thể mang lại cho trẻ em lợi thế ban đầu trong năm học sắp tới.

Cuốn sách là một tập hợp 100 trang bài tập thực hành, được phân chia thành chương trình học kéo dài 10 tuần. Mỗi tuần, trẻ sẽ thực hiện hai trang bài tập mỗi ngày, từ Thứ Hai đến Thứ Sáu, tạo nên một lộ trình học tập có cấu trúc nhưng vẫn linh hoạt. Ngoài các trang bài tập, sách còn tích hợp nhiều tính năng hỗ trợ khác như biểu đồ khuyến khích hàng tuần (incentive chart), mẹo hữu ích dành cho phụ huynh, danh sách sách nên đọc phù hợp với lứa tuổi, và giấy chứng nhận hoàn thành chương trình. Sự kết hợp giữa bài tập trên giấy và các hoạt động học tập sáng tạo, vui nhộn theo tuần là điểm mấu chốt giúp cuốn sách trở thành một nguồn tài nguyên quý giá cho phụ huynh và trẻ em trong suốt kỳ nghỉ hè.

1. Cấu trúc và Mục tiêu của Chương trình

Chương trình Summer Express được xây dựng dựa trên các tiêu chuẩn học tập về toán học và ngôn ngữ do các nhà giáo dục thiết lập. Mục tiêu rõ ràng là giúp trẻ em ôn tập và chuẩn bị sẵn sàng cho các kỹ năng cốt lõi cần thiết khi vào lớp Mẫu giáo, đảm bảo trẻ được trang bị tốt hơn để đáp ứng các tiêu chuẩn học tập này.

1.1. Kỹ năng Toán học (Math Skills)

Phần Toán học trong sách tập trung vào cả việc ôn tập và luyện tập các khái niệm cơ bản.

Ôn tập (Skills Your Child Will Review):

• Nhận dạng chữ số từ 0 đến 9.
• Đếm số lượng từ 1 đến 10.
• Chỉ ra khái niệm “nhiều hơn/ít hơn” (more than/less than).
• Sắp xếp chuỗi các sự kiện hai bước (sequencing two-step events).
• Nhận biết các hình dạng cơ bản (recognizing shapes).
• Nhận biết các màu sắc (identifying colors).
• Nhận biết các mẫu hình (identifying patterns) như AB, ABC, AAB, ABB.

Luyện tập để chuẩn bị cho Mẫu giáo (Skills Your Child Will Practice to Prepare for Kindergarten):

• Nhận dạng chữ số từ 1 đến 10 (mở rộng phạm vi nhận biết).
• Sắp xếp chuỗi các sự kiện ba bước (sequencing events, three steps).
• Sắp xếp các chữ số theo thứ tự từ 1 đến 10 (ordering numerals).
• Xác định các cặp đối lập (indicating opposites) như ngắn/dài, nhỏ/lớn, vui/buồn, lên/xuống, nhanh/chậm, trong/ngoài, nóng/lạnh, đầy/rỗng, trai/gái.
• Nhận dạng các mối quan hệ (identifying relationships) giữa các vật phẩm đi cùng nhau (items that go together).
• Phân loại các đối tượng (classifying objects), bao gồm cả việc xác định các vật phẩm không thuộc về nhóm.

1.2. Kỹ năng Ngôn ngữ (Language Arts Skills)

Phần Ngôn ngữ tập trung vào các kỹ năng tiền-viết, nhận dạng chữ cái, âm thanh, và hiểu cốt truyện cơ bản.

Ôn tập (Skills Your Child Will Review):

• Sử dụng các công cụ và vật liệu viết (using writing tools and materials).
• Tô và viết các nét cơ bản (tracing and writing lines) như đường chéo, đường cong, hình tròn, và hình dạng cơ bản.
• Phân biệt giữa chữ cái và số (making distinctions between letters and numbers).
• Sắp xếp các sự kiện (sequencing events) trong một câu chuyện (ví dụ: bắt đầu, giữa, và kết thúc).
• Nhận biết các âm thanh vần điệu (identifying rhyming sounds) trong ngôn ngữ nói.

Luyện tập để chuẩn bị cho Mẫu giáo (Skills Your Child Will Practice to Prepare for Kindergarten):

• Tô và viết các chữ cái bảng chữ cái viết hoa và viết thường (tracing and writing upper- and lowercase alphabet letters).
• Tô và viết chữ số và chữ của số từ 1 đến 10 (tracing and writing the numeral and number words 1-10).
• Viết các chữ cái viết hoa và viết thường theo kiểu in thủ công (writing upper- and lowercase letters in manuscript print).
• Viết các chữ số từ 1 đến 10 theo kiểu in thủ công (writing the numerals 1-10 in manuscript print).
• Nhận dạng một số từ quen thuộc trong văn bản (identifying some familiar words in print) như màu sắc và hình dạng.
• Sử dụng gợi ý ý nghĩa (meaning clues) như hình ảnh và phân tích ngữ âm (phonetic analysis) để giải mã các từ không quen thuộc.
• Thực hiện theo các hướng dẫn nhiều bước trực quan (following visual, multi-step directions) để vẽ các vật phẩm quen thuộc.
• Nhận biết các từ có vần và âm thanh vần điệu (identifying rhyming words and rhyming sounds).

Phần lớn các hoạt động trong sách đều được lồng ghép ngay từ Tuần 1, với các bài tập tiền-viết như tô nét đi xuống (Down), nét chéo (Diagonals), nét cong (Curves), và hình tròn (Circles). Song song đó là các bài tập toán học cơ bản như nhận dạng và đếm số 1 và 2 , nhận biết các hình dạng (vuông, tròn, chữ nhật, tam giác) , và nhận biết màu sắc (xanh dương, đen, tím, đỏ, cam, xanh lá cây, vàng). Sự đa dạng này giúp trẻ không bị nhàm chán và liên tục vận dụng nhiều kỹ năng khác nhau.

2. Phân tích chi tiết các hoạt động bổ trợ hàng tuần

Bên cạnh các trang bài tập, điểm mạnh nổi bật của cuốn sách là phần “Week-by-Week Activities” (Các hoạt động theo tuần). Đây là những hoạt động thực hành, vui nhộn và dễ thực hiện, giúp trẻ em kết nối việc học trên giấy với thế giới thực, đồng thời tăng cường sự tương tác và gắn kết giữa cha mẹ và con cái.

Tuần 1: Khám phá Tên gọi và Thế giới xung quanh (Discovery of Name and Environment)

• Hỗ trợ trẻ viết các chữ cái trong tên và cùng nhau đếm số lượng chữ cái.
• Nằm xuống đất cùng trẻ, ngắm nhìn mây và gọi tên các hình dạng (shapes) hoặc nhân vật thấy được.
• Cùng trẻ đọc báo/tạp chí, tìm các từ bắt đầu bằng chữ cái đầu tiên trong tên của trẻ.
• Đếm số lượng kẹo có màu sắc khác nhau (ví dụ: M&Ms) để thực hành đếm và phân loại.

Tuần 2: Học về Chữ cái, Hình dạng và Vận động (Letters, Shapes, and Movement)

• Chơi trò “I Spy” (Tôi Thấy) khi đi dạo hoặc làm việc vặt, gọi tên các chữ cái nhìn thấy trên đường.
• Sử dụng kẹo dẻo hoặc kẹo cao su và tăm để trẻ xây dựng các hình dạng khác nhau (tam giác, vuông, chữ nhật), kết hợp học hình học và kỹ năng vận động tinh.
• Khuyến khích trẻ vừa nhảy dây vừa đọc bảng chữ cái, mỗi chữ một lần nhảy, kết hợp vận động thô và ghi nhớ.
• Mua bộ chữ cái nam châm để trẻ có thể tạo từ trên tủ lạnh khi cha mẹ nấu ăn, tạo ra lý do thực tế cho việc học chữ.

Tuần 3: Toán học trong Nhà bếp và Số quan trọng (Math in the Kitchen and Important Numbers)

• Mời trẻ giúp nướng bánh quy và để trẻ sử dụng cốc, thìa đong để đo lường các nguyên liệu khác nhau, đưa khái niệm toán học (đo lường, phân số cơ bản) vào đời sống.
• Thử thách trẻ tìm một chữ cái cụ thể (ví dụ: chữ C) trong tạp chí và khoanh tròn, rèn luyện sự tập trung và nhận dạng chữ cái.
• Giúp trẻ ghi nhớ các số quan trọng như số điện thoại nhà, 911, địa chỉ.
• Để trẻ ngồi cùng khi viết danh sách mua sắm hoặc danh sách việc cần làm, cho trẻ thấy “lý do xác thực” của việc viết lách (authentic reasons for writing).

Tuần 4: Kỹ năng Vận động Tinh và Phân loại (Fine Motor Skills and Sorting)

• Cùng trẻ thu thập vỏ sò/vỏ ốc và để trẻ tự sắp xếp chúng theo bất kỳ cách nào muốn, sau đó yêu cầu trẻ giải thích cách phân loại của mình, khuyến khích tư duy logic và ngôn ngữ.
• Dùng ngón tay “viết” chữ cái trên lòng bàn tay hoặc lưng trẻ và để trẻ đoán, kích thích học tập đa giác quan.
• Làm vòng cổ bằng mì ống hoặc ngũ cốc để xây dựng kỹ năng vận động tinh (fine-motor skills).
• Viết từng chữ cái trong tên trẻ lên các mảnh giấy nhỏ, bỏ vào phong bì và yêu cầu trẻ sử dụng các chữ cái đó để tạo ra các từ khác nhau.

Tuần 5: Viết trên Cát và Màu sắc (Writing on Sand and Colors)

• Dùng que in tên trẻ trên cát trước khi sóng cuốn trôi, sau đó thách thức trẻ viết một chữ cái nhiều lần nhất có thể trước khi sóng quay lại, biến việc học thành trò chơi.
• Thách thức trẻ đoán số bước (non-standard measurement) từ cửa trước đến bếp, sau đó yêu cầu trẻ đi gót-chạm-ngón-chân (heel-to-toe) và đếm, giới thiệu khái niệm đo lường.
• Tạo câu đố về âm phụ âm đầu (beginning consonant sounds), ví dụ: “Nó tròn và vui để chơi. Nó bắt đầu bằng âm /b/.” (Bóng) .
• Chỉ cung cấp ba màu cơ bản (đỏ, xanh dương, vàng) khi trẻ muốn vẽ và khuyến khích trẻ thử nghiệm pha màu để tạo ra màu mới, dạy về lý thuyết màu sắc cơ bản.

Tuần 6: Hình dạng và Vật liệu Tái chế (Shapes and Recycled Materials)

• Biến thời gian tập thể dục thành thời gian học tập bằng cách thách thức trẻ dùng cơ thể tạo thành các chữ cái (T, L, X, Y).
• Thực hiện “cuộc săn hình dạng” (shape hunt) quanh nhà hoặc khi đi dạo, khuyến khích trẻ tìm kiếm hình tròn, chữ nhật, vuông, và tam giác.
• Cung cấp báo cũ, kéo an toàn, giấy và keo để trẻ cắt và dán các chữ cái trong tên mình, phát triển kỹ năng cắt và nhận dạng chữ cái.
• Sử dụng bồn tắm để học về vật chìm hay nổi (sink or float), yêu cầu trẻ đoán trước khi thả đồ chơi không thấm nước vào nước, dạy về khoa học cơ bản.

Tuần 7: Quan sát và Kỹ năng Tự phục vụ (Observation and Self-Help Skills)

• Để trẻ nhìn ra cửa sổ và đếm số xe hơi hoặc người đi qua trong 3-5 phút, rèn luyện kỹ năng đếm, quan sát và tập trung.
• Đổ cát hoặc muối vào khay nông và mời trẻ luyện viết/tô chữ cái bằng ngón tay, tạo trải nghiệm học tập cảm giác (sensory).
• Chơi trò vỗ tay (clapping game) để rèn luyện kỹ năng nghe (listening skills), yêu cầu trẻ lặp lại các mẫu vỗ tay đơn giản (ví dụ: vỗ-nghỉ-vỗ).
• Khuyến khích trẻ tự cài nút áo, kéo khóa, và buộc dây giày để xây dựng kỹ năng vận động tinh và kỹ năng tự phục vụ (self-help skills).

Tuần 8: Xây dựng Chữ cái và Tạo Mẫu (Letter Building and Patterning)

• Cung cấp tăm hoặc ống hút nhựa và đất nặn (play dough) để trẻ “xây” các chữ cái, kết hợp vận động tinh và nhận dạng chữ cái.
• Thu thập các nút áo và mời trẻ phân loại (sort) theo các thuộc tính khác nhau (màu sắc, số lỗ), rèn luyện kỹ năng phân loại nâng cao.
• Lập danh sách các từ có tần suất cao (high-frequency words) (ví dụ: the, to, and, a, he, I, you, it, of, in, was, said, that, she, for) và chọn “từ của ngày” để trẻ tìm thấy từ đó mỗi khi thấy trong ngày.
• Sử dụng xiên gỗ nhỏ và trái cây khác nhau (chuối, dâu tây, nho, việt quất) để trẻ làm xiên trái cây và thực hành tạo mẫu (patterns) ABAB hoặc ABCABC, tích hợp toán học và ăn uống lành mạnh.

Tuần 9: Nhận biết Cơ thể và Đo lường (Body Awareness and Measurement)

• Chơi trò “Simon Says” (Simon Nói) để giới thiệu tên các bộ phận cơ thể khác nhau.
• Thực hiện “cuộc thám hiểm đo lường” (measuring expedition) bằng cách chọn một công cụ đo lường phi tiêu chuẩn (nonstandard tool) như thìa hoặc giày, và đo các vật dụng trong nhà (thảm, bàn ăn, giường).
• Cho trẻ phấn để viết chữ cái trên vỉa hè và khuyến khích trẻ viết chữ càng lớn càng tốt, giúp trẻ cảm nhận không gian và hình dạng chữ lớn.
• Mang giấy và bút sáp/chì ra công viên để trẻ làm rubbings (xoa) thân cây, lá cây, tạo ra một hoạt động nghệ thuật kết hợp với thiên nhiên.

Tuần 10: Tiền tệ và Trò chơi Toán học (Currency and Math Games)

• Cung cấp tiền xu để trẻ phân loại, giúp trẻ nhận dạng từng loại tiền và giá trị của nó.
• Để trẻ viết chữ cái bằng keo và kim tuyến (glitter). Khi keo khô, trẻ có thể tô lại chữ cái đó bằng ngón tay, tạo ra một chữ cái cảm giác (tactile letter).
• Chơi xúc xắc (dice) để dạy hoặc củng cố khái niệm “lớn hơn” hoặc “nhỏ hơn” (greater than or less than), người có số cao hơn sẽ thắng điểm.
• Khi đi xe, thách thức trẻ đọc to các chữ cái và số trên biển số xe, kết nối kỹ năng đọc và nhận dạng số với môi trường thực.

Các hoạt động bổ trợ này thể hiện một phương pháp sư phạm hiện đại, nhấn mạnh vào việc học thông qua chơi (learning through play) và học tập đa giác quan (multi-sensory learning). Chúng chuyển đổi các khái niệm trừu tượng (như chữ cái, số, hình dạng) thành các hoạt động hữu hình, thú vị, từ đó củng cố kiến thức một cách tự nhiên và hiệu quả hơn so với chỉ làm bài tập trên giấy.

3. Cảm nhận cá nhân và Đánh giá tổng thể

Cuốn sách Summer Express (Between Grades PreK & K) không chỉ là một tập sách bài tập, mà còn là một bộ công cụ giáo dục được thiết kế rất chu đáo, tập trung vào vai trò của phụ huynh và sự phát triển toàn diện của trẻ. Cảm nhận cá nhân về tài liệu này là sự đánh giá cao đối với tính cấu trúc, sự linh hoạt, và sự nhấn mạnh vào việc học tập như một trải nghiệm gia đình thú vị.

3.1. Điểm mạnh của cuốn sách (Strengths)

Đầu tiên và quan trọng nhất, cuốn sách thể hiện một sự hiểu biết sâu sắc về tâm lý trẻ em và quá trình chuyển đổi học đường. Lời nhắn “Dear Parent” và phần “Terrific Tips” không chỉ là lời khuyên mà còn là một triết lý giáo dục. Lời khuyên chọn một thời điểm tốt trong ngày (giữa buổi sáng sau khi chơi hoặc đầu buổi chiều khi trẻ không quá mệt) và tạo ra một không gian đặc biệt để làm việc là những gợi ý thực tế về việc tạo ra thói quen học tập tích cực.

Mô hình học tập 10 tuần, mỗi tuần 5 ngày, mỗi ngày 2 trang, là một lịch trình dễ quản lý và không gây quá tải. Điều này giúp trẻ duy trì một tốc độ học tập đều đặn mà không làm mất đi niềm vui của kỳ nghỉ hè. Hơn nữa, việc cho phép phụ huynh sử dụng các trang bài tập theo bất kỳ thứ tự nào mà trẻ thích (feel free to use the pages in any order) mang lại sự linh hoạt cần thiết để đáp ứng sở thích và mức độ chú ý của từng trẻ.

Tính toàn diện của các hoạt động ngoại khóa là một điểm cộng lớn. Việc đưa các khái niệm toán học và ngôn ngữ vào các hoạt động hàng ngày như làm bánh (đo lường), đi dạo (I Spy), hoặc tắm (chìm/nổi) giúp trẻ thấy rằng học tập không chỉ giới hạn trong cuốn sách. Đặc biệt, các hoạt động phát triển vận động tinh (làm vòng cổ, cắt dán chữ cái, cài nút áo) được lồng ghép một cách sáng tạo, chuẩn bị cho trẻ khả năng cầm bút và các kỹ năng tự lập quan trọng khác khi vào lớp một.

Các công cụ tạo động lực như biểu đồ khuyến khích (incentive chart) và giấy chứng nhận hoàn thành (certificate of completion) là rất hiệu quả ở độ tuổi này. Việc sử dụng hình dán (stickers) để đánh dấu thành tích và phần thưởng đọc sách bổ sung (bonus sticker for reading efforts) không chỉ là một cách kỷ niệm thành công mà còn củng cố một thái độ tích cực và thư giãn đối với việc học và trường học. Lời khuyên về việc cho trẻ xem qua bài tập và tự trình bày “kế hoạch hành động” (plan of action) của mình là một kỹ thuật tuyệt vời để phát triển khả năng sở hữu công việc (ownership) và tư duy phản biện của trẻ.

3.2. Hạn chế và Cơ hội cải thiện (Limitations and Areas for Improvement)

Dù cuốn sách được thiết kế rất tốt, điểm yếu chính nằm ở sự phụ thuộc lớn vào thời gian và cam kết của phụ huynh. Mặc dù sách cung cấp các mẹo “Terrific Tips” chi tiết, nhưng để thực hiện đầy đủ 10 tuần bài tập, kèm theo 10 tuần hoạt động bổ trợ sáng tạo, đòi hỏi một lượng lớn thời gian tương tác trực tiếp từ người lớn . Trong một xã hội hiện đại, nơi cả cha và mẹ đều bận rộn, việc duy trì sự hỗ trợ liên tục, đặc biệt là theo dõi và động viên việc đọc 5 đến 10 phút mỗi ngày theo khuyến nghị, có thể là một thách thức đáng kể.

Một hạn chế tiềm năng khác, tuy không liên quan đến chất lượng nội dung, là sự thiếu vắng các công cụ đa phương tiện tích hợp. Trong kỷ nguyên kỹ thuật số, việc có thêm các liên kết (QR code hoặc URL) tới các bài hát bảng chữ cái, các video ngắn về hình dạng, hoặc các trò chơi trực tuyến nhỏ liên quan đến các kỹ năng hàng tuần có thể làm tăng thêm tính hấp dẫn và đa dạng hóa các hình thức học tập, đặc biệt đối với những trẻ học tập tốt hơn qua phương tiện kỹ thuật số.

3.3. Tầm quan trọng của Cầu nối Mùa Hè (The Importance of the Summer Bridge)

Cảm nhận sâu sắc nhất về cuốn sách là tầm quan trọng của nó như một “cầu nối” (bridge). Mục đích của nó không chỉ là để dạy kiến thức mới, mà còn là để tạo ra một sự chuyển tiếp nhẹ nhàng và tự tin. Việc ôn tập các kỹ năng đã học (như đếm 1-10, nhận biết màu sắc) song song với việc chuẩn bị các kỹ năng sắp tới (như viết chữ in, nhận dạng từ tần suất cao, phân loại đối tượng) tạo ra một cảm giác liên tục và sẵn sàng cho trẻ.

Các hoạt động liên quan đến vận động và cảm giác (tracing letters in sand, body letter formation, glue and glitter letters) đặc biệt quan trọng vì chúng củng cố sự ghi nhớ thông qua cơ thể và xúc giác. Khi trẻ vào lớp Mẫu giáo, chúng sẽ đối mặt với một môi trường học tập đòi hỏi sự độc lập và khả năng quản lý công việc. Cuốn sách này, bằng cách khuyến khích trẻ tự nói về kế hoạch hành động và tự hoàn thành các trang bài tập, nuôi dưỡng những phẩm chất này từ sớm.

Cá nhân tôi thấy tâm đắc với sự linh hoạt trong việc tạo động lực. Việc trang trí và trưng bày giấy chứng nhận hoàn thành ở trang 143 (hoặc trang 132 theo mục lục) là một hành động đơn giản nhưng có tác động tâm lý rất lớn, củng cố lòng tự hào và cảm giác hoàn thành (sense of accomplishment) ở trẻ. Điều này biến công việc mùa hè thành một hành trình đáng nhớ, thay vì một nhiệm vụ bắt buộc. Tóm lại, đây là một tài liệu giáo dục xuất sắc, là minh chứng cho việc học tập hiệu quả nhất là khi nó được biến thành một trải nghiệm vui vẻ, có ý nghĩa và được chia sẻ trong gia đình. Cuốn sách đã thành công trong việc tạo ra một môi trường học tập “thư giãn và tích cực”.

Kết luận

Summer Express (Between Grades PreK & K) là một nguồn tài nguyên được tổ chức tốt, toàn diện, và có định hướng thực hành sâu sắc. Bằng cách kết hợp 100 trang bài tập luyện kỹ năng cốt lõi (Toán, Ngôn ngữ) với 10 tuần hoạt động bổ trợ sáng tạo (học qua chơi) , cuốn sách cung cấp một lộ trình rõ ràng để trẻ em chuyển tiếp từ Mầm non lên Mẫu giáo một cách tự tin và hiệu quả. Sự nhấn mạnh vào sự tham gia của phụ huynh, các mẹo thực tế, và hệ thống động viên tích cực (như sticker, biểu đồ, chứng nhận) đã biến cuốn sách này thành một công cụ giáo dục không thể thiếu cho bất kỳ gia đình nào có con chuẩn bị vào lớp Mẫu giáo. Thành công của cuốn sách không chỉ nằm ở nội dung mà còn ở triết lý biến mùa hè thành một cơ hội để củng cố mối quan hệ gia đình thông qua việc học tập và khám phá chung.