Tải FREE sách The Oxford Reference Guide To English Morphology PDF

The Oxford Reference Guide to English Morphology là một tác phẩm mang tính hàn lâm, cung cấp một cái nhìn tổng quan toàn diện và có hệ thống về cấu trúc từ trong tiếng Anh hiện đại. Sách được thiết kế không chỉ như một giáo trình mà còn là một công cụ tham khảo thiết yếu cho các nhà nghiên cứu, sinh viên ngôn ngữ học, và giáo viên ngoại ngữ chuyên sâu. Khác với các sách ngữ pháp thông thường chỉ tập trung vào chức năng câu (syntax), cuốn sách này đi sâu vào hình thái học — lĩnh vực ít được khám phá hơn, nơi các đơn vị cấu tạo nhỏ nhất của ngôn ngữ, hay còn gọi là hình vị (morphemes), được kết hợp để tạo ra các từ có ý nghĩa và chức năng.

1. Triết Lý Sư Phạm và Cấu Trúc Tổng Thể

Triết lý của tác phẩm này là cung cấp một tài liệu mô tả (descriptive) chi tiết về các quá trình hình thái học của tiếng Anh, hỗ trợ cho cả phân tích lý thuyết và nghiên cứu thực nghiệm.

1.1. Mục Tiêu và Phạm Vi Học Thuật Của Sách

1. Tính Toàn Diện: Sách bao quát toàn bộ các khía cạnh của hình thái học tiếng Anh, từ những khái niệm cơ bản về hình vị cho đến các quá trình cấu tạo từ phức tạp như phái sinh (derivation), hợp thành (compounding), và uốn nắn (inflection).
2. Tiếp Cận Lý Thuyết Đa Dạng: Mặc dù không ủng hộ tuyệt đối một trường phái lý thuyết nào, sách trình bày và thảo luận các quan điểm khác nhau trong hình thái học (ví dụ: mô hình Hình thái học Từ vựng – Lexical Morphology, hay Hình thái học Phân phối – Distributed Morphology), giúp người đọc có cái nhìn cân bằng về ngành học.
3. Tập Trung vào Dữ liệu Thực nghiệm: Việc sử dụng các tập dữ liệu thực tế, chẳng hạn như sự đề cập đến Wellington Corpora of Written and Spoken New Zealand English trong Mục lục, cho thấy phương pháp tiếp cận của sách dựa trên bằng chứng thực nghiệm (empirical data). Điều này đảm bảo rằng các mô tả về quy tắc hình thái học không chỉ là lý thuyết mà còn phản ánh cách ngôn ngữ được sử dụng thực tế.

1.2. Hình Thái Học Uốn Nắn (Inflectional Morphology) và Vấn Đề Biến Thể

Hình thái học uốn nắn là trọng tâm của phần lớn các ngôn ngữ, bao gồm cả tiếng Anh, mặc dù tiếng Anh được coi là một ngôn ngữ ít uốn nắn (less inflected language) so với các ngôn ngữ Ấn-Âu khác.

1. Phân Tích Uốn Nắn Động Từ: Sách đi sâu vào cách các động từ tiếng Anh uốn nắn để thể hiện các đặc điểm ngữ pháp như thì (tense), ngôi (person), và số (number). Cụ thể là các hậu tố uốn nắn (-s ở ngôi thứ ba số ít hiện tại đơn, -ed ở thì quá khứ, -ing ở dạng tiếp diễn).
2. Sự Bất Quy Tắc (Irregularity): Một thách thức lớn của hình thái học tiếng Anh là các hình thái uốn nắn bất quy tắc. Cuốn sách không chỉ liệt kê mà còn phân tích các cơ chế gây ra sự bất quy tắc, đặc biệt là các hiện tượng thay đổi nguyên âm (vowel alternation) như ablaut và umlaut (ví dụ: sing/sang/sung, foot/feet). Sự thay đổi nguyên âm liên quan đến thì (ablaut) và liên quan đến số nhiều hoặc phái sinh (umlaut) là những cơ chế phức tạp cần được giải thích rõ ràng.
3. Hệ Thống Đuôi Từ (Affix System): Sách phân loại và mô tả chi tiết các loại tiếp tố (affixes) trong tiếng Anh, bao gồm tiền tố (prefixes) và hậu tố (suffixes), nhấn mạnh vai trò của chúng trong việc thay đổi chức năng ngữ pháp mà không làm thay đổi ý nghĩa cốt lõi của từ (inflectional affixes).

2. Phân Tích Chuyên Sâu Các Khái Niệm Cốt Lõi

Hình thái học được xây dựng trên một số khái niệm cơ bản mà cuốn sách đã làm rõ một cách tỉ mỉ.

2.1. Hình Vị (Morpheme) và Các Mối Quan Hệ Hình Thái Học

1. Hình Vị Tự Do và Hình Vị Phụ Thuộc (Free and Bound Morphemes): Sách bắt đầu bằng việc xác định hình vị, đơn vị ngôn ngữ nhỏ nhất mang ý nghĩa hoặc chức năng ngữ pháp. Phân biệt rõ ràng giữa hình vị tự do (có thể đứng độc lập như một từ, ví dụ: cat) và hình vị phụ thuộc (chỉ có thể gắn vào hình vị khác, ví dụ: hậu tố -s).
2. Biến Thể Hình Vị (Allomorphy): Hiện tượng một hình vị có nhiều hình thức âm vị học khác nhau, nhưng cùng một ý nghĩa hoặc chức năng (ví dụ: cách phát âm của hậu tố số nhiều -s: /*s/, /z/, /ɪz/). Sách thảo luận về các quy tắc điều kiện (conditioned rules), bao gồm voicing (hữu thanh hóa) và các quy tắc phonological (âm vị học) chi phối sự lựa chọn biến thể hình vị.
3. Cơ Sở Từ (Base/Stem) và Tính Khả Thi (Violability): Sách đề cập đến violability (tính khả thi/vi phạm) của các quy tắc hình thái học. Điều này có nghĩa là các quy tắc này không phải lúc nào cũng tuyệt đối, và ngôn ngữ thường có ngoại lệ hoặc các hình thái không tuân theo quy tắc rõ ràng. Khái niệm này giúp người đọc hiểu được tính linh hoạt và sự thay đổi của ngôn ngữ.

2.2. Phái Sinh (Derivation) và Hợp Thành (Compounding)

Đây là hai quá trình hình thành từ quan trọng nhất của tiếng Anh, được sách phân tích theo chiều sâu.

1. Phái Sinh (Derivation): Quá trình sử dụng tiếp tố (affixes) để tạo ra một từ mới, thường làm thay đổi loại từ (ví dụ: happy (tính từ) → happiness (danh từ)). Sách phân loại các tiếp tố phái sinh, tập trung vào productivity (tính sản xuất/khả năng tạo từ mới) của chúng. Việc phân tích này giúp người học ngoại ngữ hiểu rõ hơn về các word families (họ từ) và cách mở rộng vốn từ vựng một cách hệ thống.
2. Hợp Thành (Compounding): Quá trình kết hợp hai hoặc nhiều từ gốc để tạo thành một từ mới (ví dụ: blackbird). Sách thảo luận về các mô hình hợp thành khác nhau trong tiếng Anh (Noun-Noun, Adjective-Noun, v.v.), và các vấn đề liên quan đến trọng âm từ (stress) và ý nghĩa của từ hợp thành. Sự phân tích này cần thiết để hiểu các verb-particle constructions (cấu trúc động từ-tiểu từ, ví dụ: look up), vốn là một điểm khó trong tiếng Anh.
3. Mối Quan Hệ Giữa Cấu Trúc và Chức Năng: Cuốn sách làm rõ mối quan hệ thứ bậc giữa phái sinh và hợp thành trong cấu trúc từ phức tạp (ví dụ: unhappiness được tạo ra từ happy rồi thêm tiền tố un- và hậu tố -ness).

2.3. Hình Thái Học Động Từ (Verbal Morphology) và Dạng Yếu (Weak Form)

Sự phức tạp của động từ tiếng Anh, đặc biệt là các động từ phái sinh (derivations) và các hình thái có liên quan, là một chủ đề được khai thác chi tiết.

1. Giá Trị Động Từ (Valency) và Dạng Thể Động Từ (Diathesis): Sách đề cập đến verbal diathesis (dạng thể động từ), bao gồm các khái niệm về unaccusative (nội động từ không tân ngữ) và unergative (nội động từ tân ngữ) – những khái niệm lý thuyết quan trọng để phân loại động từ và dự đoán các cấu trúc cú pháp có thể. Điều này cho thấy sự liên kết chặt chẽ giữa hình thái học (cách từ được hình thành) và cú pháp (cách từ được sử dụng trong câu).
2. Dạng Yếu (Weak Form): Sách cũng thảo luận về weak form (dạng yếu) của một số từ chức năng (function words), thường xuất hiện do vowel reduction (sự giảm nguyên âm) trong lời nói trôi chảy. Dạng yếu không chỉ là vấn đề ngữ âm mà còn là một hình thái học về chức năng ngôn ngữ, liên quan đến cách các từ không trọng âm được xử lý trong chuỗi lời nói.

3. Các Vấn Đề và Quá Trình Hình Thành Từ Nâng Cao

Ngoài các cơ chế cốt lõi, sách còn xem xét các quá trình hình thành từ ít quy tắc hơn nhưng rất phổ biến trong tiếng Anh hiện đại.

3.1. Hình Thái Học Uốn Nắn và Cấu Trúc Ngữ Pháp

1. Chức Năng Uốn Nắn của Hình Vị: Sách phân tích cách các hình vị uốn nắn (như hậu tố -s cho danh từ số nhiều) tương tác với các quy tắc ngữ pháp, đặc biệt trong các trường hợp phức tạp như danh từ hợp thành (mothers-in-law – danh từ ghép có uốn nắn số nhiều ở từ đầu tiên).
2. Khả Năng Thay Thế Nguyên Âm (Vowel Alternation): Hiện tượng thay đổi nguyên âm, đặc biệt là ablaut và umlaut, là một khía cạnh của hình thái học phi tiếp tố (non-affixal morphology). Sách giải thích cách các hình thái bất quy tắc này, mặc dù không tuân theo quy tắc chung, vẫn là một phần của hệ thống hình thái học tiếng Anh, thường là dấu tích của lịch sử ngôn ngữ.

3.2. Các Quá Trình Hình Thành Từ Phi Truyền Thống

1. Chuyển Loại (Conversion/Zero Derivation): Quá trình sử dụng một từ ở một loại từ khác mà không thay đổi hình thức của nó (ví dụ: to google (động từ) từ Google (danh từ riêng)). Đây là một quá trình cực kỳ sản xuất trong tiếng Anh hiện đại, được thảo luận chi tiết để làm rõ cách tiếng Anh tạo ra từ vựng mới một cách linh hoạt.
2. Rút Gọn (Clipping), Hòa Trộn (Blending), và Tái Phái Sinh (Back-formation):
   • Clipping (rút gọn, ví dụ: ad từ advertisement).
   • Blending (hòa trộn, ví dụ: smog từ smoke và fog).
   • Back-formation (tái phái sinh, ví dụ: edit từ editor). Các quá trình này minh họa tính sáng tạo và năng động của từ vựng tiếng Anh, cho thấy hình thái học không chỉ là vấn đề quy tắc mà còn là vấn đề sử dụng và thay đổi.
3. Từ Viết Tắt (Acronyms) và Từ Viết Tắt Chữ Cái Đầu (Initialisms): Việc phân loại và phân tích cách các từ viết tắt được tạo ra và sử dụng trong tiếng Anh cũng là một phần quan trọng của hình thái học hiện đại, phản ánh xu hướng kinh tế hóa ngôn ngữ.

4. Cảm Nhận và Đánh Giá Giá Trị Học Thuật

The Oxford Reference Guide to English Morphology là một tác phẩm đỉnh cao, không chỉ bởi phạm vi bao quát mà còn bởi tính chặt chẽ và sâu sắc trong phân tích.

4.1. Giá Trị Làm Tài Liệu Tham Khảo và Giảng Dạy

1. Cung Cấp Kiến Thức Chuyên Môn Sâu: Cuốn sách này là nguồn tài nguyên vô giá cho sinh viên ngôn ngữ học ở cấp độ đại học và sau đại học. Nó giúp họ vượt qua những mô tả bề ngoài của ngữ pháp và đi sâu vào cấu trúc bên trong của từ. Việc nắm vững hình thái học là cần thiết để hiểu rõ về từ vựng, ngữ pháp, và sự hình thành từ mới trong tiếng Anh.
2. Hỗ Trợ Nghiên Cứu Chuyên Ngành: Với tính chất là một “Reference Guide” (Cẩm nang Tham khảo), sách được tổ chức tốt, với các mục lục và chỉ mục chi tiết (như sự tham khảo đến verbal diathesis, subject relations, và violability trong mục lục cuối sách). Điều này cho phép các nhà nghiên cứu nhanh chóng tìm thấy thông tin cần thiết về một vấn đề hình thái học cụ thể.
3. Nâng Cao Chất Lượng Giảng Dạy: Đối với giáo viên tiếng Anh, việc hiểu rõ các cơ chế hình thái học (ví dụ: lý do tại sao một từ có dạng vowel alternation) giúp họ giải thích các điểm khó của tiếng Anh một cách có hệ thống và logic hơn, thay vì chỉ đơn thuần là liệt kê các trường hợp bất quy tắc.

4.2. Thách Thức và Sự Cần Thiết Đối Với Người Học Ngoại Ngữ

1. Đòi Hỏi Kiến Thức Ngôn Ngữ Học Nền Tảng: Với độ sâu lý thuyết, cuốn sách này có thể là một thách thức lớn đối với người học tiếng Anh như một ngoại ngữ (EFL/ESL) nếu họ thiếu kiến thức nền tảng về ngôn ngữ học. Tuy nhiên, nếu được sử dụng như một tài liệu tham khảo có chọn lọc dưới sự hướng dẫn, nó có thể mang lại lợi ích to lớn.
2. Phát Triển Vốn Từ Vựng Có Hệ Thống: Việc hiểu các quy tắc phái sinh và tiền tố/hậu tố giúp người học ngoại ngữ không chỉ ghi nhớ từ vựng mà còn suy luận ra ý nghĩa và loại từ của các từ mới. Ví dụ: nhận ra hậu tố -tion thường biểu thị danh từ và tiền tố un- thường biểu thị sự phủ định là một kỹ năng hình thái học giúp mở rộng vốn từ vựng một cách hiệu quả hơn nhiều so với việc ghi nhớ từ đơn lẻ.
3. Đóng Góp vào Nghiên Cứu Lỗi Ngôn Ngữ: Sự phân tích chi tiết về allomorphy (biến thể hình vị) và irregularity (bất quy tắc) là nền tảng cho việc nghiên cứu lỗi ngôn ngữ của người học. Ví dụ, một sinh viên có thể phân tích tại sao người học ngoại ngữ thường mắc lỗi với hậu tố số nhiều hoặc thì quá khứ của các động từ bất quy tắc.

5. Kết Luận Về Tầm Quan Trọng Của Tác Phẩm

The Oxford Reference Guide to English Morphology là một công trình học thuật quan trọng, đóng vai trò là cột mốc trong nghiên cứu về cấu trúc từ tiếng Anh.

Cuốn sách đã thành công trong việc tổng hợp và phân tích toàn bộ các cơ chế hình thái học, từ đơn vị cơ bản là hình vị cho đến các quá trình hình thành từ phức tạp như hợp thành, phái sinh, và chuyển loại. Bằng cách liên kết chặt chẽ lý thuyết hình thái học với dữ liệu ngôn ngữ thực tế (thông qua các dữ liệu corpora), tác giả đã tạo ra một tài liệu không chỉ mang tính học thuật cao mà còn có giá trị ứng dụng. Đối với bất kỳ ai muốn vượt qua rào cản ngữ pháp bề ngoài để thực sự hiểu cách các từ được tạo ra và vận hành trong tiếng Anh, đây là một nguồn tham khảo không thể thiếu, củng cố nền tảng kiến thức chuyên môn vững chắc và toàn diện.