Giới thiệu chung
Write Right 2 Student Book là một giáo trình được thiết kế một cách khoa học và có hệ thống, nhằm hướng dẫn học sinh từng bước xây dựng và hoàn thiện kỹ năng viết tiếng Anh. Khác với các sách chỉ tập trung vào ngữ pháp hoặc từ vựng đơn thuần, cuốn sách này đặt trọng tâm vào quy trình viết (Process Writing), một phương pháp sư phạm hiện đại giúp học viên không chỉ biết cách viết mà còn hiểu được cách tổ chức, phát triển ý tưởng, và tự sửa chữa bài viết của mình.
Giáo trình này được xây dựng trên một khung chương trình rõ ràng, chia quá trình viết thành 5 bước có hướng dẫn chi tiết, từ khởi động đến bản thảo cuối cùng. Với tổng cộng 8 đơn vị bài học (Units) , mỗi đơn vị tập trung vào một chủ đề thú vị và một thể loại viết cụ thể (Narrative, Expository, Descriptive, Persuasive, Letter) , cùng với các mục ngữ pháp và chức năng ngôn ngữ trọng tâm. Sự kết hợp giữa lý thuyết, thực hành có kiểm soát và các hoạt động sáng tạo (Writing Project) tạo nên một tài liệu toàn diện, thúc đẩy sự tự tin và chính xác trong kỹ năng viết.
1. Tóm tắt Cấu trúc và Quy trình Viết 5 Bước
Phương pháp giảng dạy cốt lõi của Write Right 2 là quy trình viết từng bước, được chia thành 5 giai đoạn chính, đảm bảo học sinh luôn được hỗ trợ và hướng dẫn trong suốt quá trình tạo ra một bài viết hoàn chỉnh.
1.1. Bước 1: Khởi động và Làm quen (Step 1: Warm-up)
Bước đầu tiên tập trung vào việc kích thích sự quan tâm và chuẩn bị cho học sinh về chủ đề viết.
- Làm quen Chủ đề: Các hình ảnh minh họa (Illustrations) được sử dụng để giúp học sinh hiểu và có hứng thú với chủ đề viết, đồng thời giới thiệu các từ vựng mới liên quan.
- Kích hoạt Tư duy: Các câu hỏi cơ bản (Basic questions) được đưa ra nhằm tạo môi trường thoải mái để học sinh bắt đầu thảo luận và suy nghĩ về chủ đề đã cho. Ví dụ, trong Unit 1: “Pizza Is Delicious”, các câu hỏi khởi động là: “1. What is your favorite food?” và “2. How often do you eat it?”.
- Văn bản Mẫu (Model Story): Học sinh được cung cấp một văn bản mẫu (model text) , hoạt động như một khuôn mẫu (template) để định hình ý tưởng cho bài viết của chính mình.
- Kiểm tra Hiểu biết: Các câu hỏi đọc hiểu (Comprehension questions) được sử dụng để đảm bảo học sinh đã hiểu nội dung của văn bản mẫu. Ví dụ, với câu chuyện mẫu “Tina’s Story” về pizza, các câu hỏi là “1. What is pizza made with?” và “2. How often does Tina eat pizza?”.
1.2. Bước 2: Củng cố Kiến thức Cơ bản (Step 2: Writing Basics)
Bước này tập trung vào việc xây dựng nền tảng ngôn ngữ cần thiết cho bài viết.
- Từ vựng và Cấu trúc Cơ bản: Học sinh được học các từ vựng cơ bản và các mẫu câu (sentence patterns) liên quan đến chủ đề bài viết.
- Thực hành Ngữ pháp Tự nhiên: Thông qua việc luyện tập các biến thể của các câu trong văn bản mẫu (practicing variations of the model text sentences), học sinh làm quen với ngữ pháp một cách tự nhiên. Các bài tập trong Unit 1 bao gồm việc sử dụng cấu trúc “___ is an ___ dish” để nói về nguồn gốc món ăn (Pizza is an Italian dish ) và cấu trúc “___ is made with ___” để mô tả thành phần (Pizza is made with pizza dough, cheese and different toppings ).
1.3. Bước 3: Luyện tập Viết (Step 3: Writing Practice)
Bước này chuyển từ việc củng cố ngôn ngữ sang việc sử dụng các cấu trúc câu trong thực tế.
- Tập trung vào Mẫu câu Chủ chốt: Học sinh tập trung vào các mẫu câu chủ chốt (key sentence patterns) mà các em sẽ sử dụng để viết về chủ đề đã cho.
- Tự luyện viết Câu: Nhiều hoạt động khác nhau (Various activities) cho phép học sinh tự luyện viết hầu hết các câu trong văn bản mẫu, sử dụng vốn từ và cấu trúc đã học. Ví dụ: Học viên thực hành viết câu về tần suất ăn uống (I eat pizza at least once a week ) và nơi chốn ăn uống (I eat Chinese food at a Chinese restaurant ).
1.4. Bước 4: Tổ chức và Soạn thảo (Step 4: Organizing & Drafting)
Đây là bước học viên chuyển ý tưởng đã luyện tập thành cấu trúc bài viết.
- Sơ đồ Tổ chức (Graphic Organizer): Sơ đồ tổ chức (The graphic organizer) cung cấp cho học sinh cách để hiểu cấu trúc của văn bản mẫu và đồng thời bắt đầu tổ chức bài viết của riêng mình. Điều này giúp học viên hình dung được bố cục đoạn văn hoặc bài luận trước khi viết.
- Cung cấp Cụm từ Bổ sung: Các cụm từ bổ sung (Additional expressions) mà học sinh có thể sử dụng trong bài viết cũng được cung cấp, giúp làm phong phú thêm ngôn ngữ của các em.
- Hoàn thành Bản nháp Đầu tiên (First Draft): Học sinh hoàn thành bản nháp đầu tiên (first draft) bằng cách làm theo hướng dẫn đoạn văn (paragraph guide) dựa trên cấu trúc từ trang Tổ chức.
- Mẹo Viết (Tips): Nhiều mẹo khác nhau (Various tips) được cung cấp về cấu trúc, thể loại viết, cụm từ chuyển tiếp (transition phrases) và các khía cạnh khác.
1.5. Bước 5: Sửa đổi và Hoàn thiện (Step 5: Revise & Edit & Final Draft)
Bước cuối cùng trong quy trình viết, nhấn mạnh vào tính chính xác và khả năng tự đánh giá.
- Sửa đổi và Chỉnh sửa: Học sinh sử dụng bản nháp đầu tiên làm cơ sở để viết một bản nháp hoàn chỉnh (complete draft). Các em học cách tự tìm và sửa các lỗi sai của mình về ngữ pháp, chính tả và dấu câu.
- Bản thảo Cuối cùng (Final Draft): Sau khi nhận được phản hồi (feedback) từ giáo viên hướng dẫn (instructor), học sinh sửa lỗi và viết bản thảo cuối cùng (final draft).
- Ghi nhớ: Học sinh được khuyến khích ghi lại các từ vựng chủ chốt (key vocabulary words) cần nhớ, cũng như các lỗi sai (mistakes) có thể tái diễn trong các bài viết tiếp theo.
2. Phân tích Chương trình Giảng dạy và Trọng tâm Ngôn ngữ
Chương trình giảng dạy của Write Right 2 được thiết kế để bao quát nhiều thể loại viết, ngữ pháp và chức năng ngôn ngữ khác nhau, phù hợp với trình độ học sinh đã có nền tảng.
2.1. Đa dạng Thể loại và Nhiệm vụ Viết (Writing Forms and Tasks)
Sách bao gồm 8 đơn vị bài học, mỗi đơn vị đại diện cho một nhiệm vụ và thể loại viết quan trọng:
- Unit 1: Pizza Is Delicious
- Nhiệm vụ: Viết về món ăn yêu thích của bạn (Write about your favorite food).
- Thể loại: Viết diễn giải/giải thích (Expository writing).
- Unit 2: At an Amusement Park
- Nhiệm vụ: Viết về ngày bạn đến công viên giải trí (Write about the day you went to an amusement park).
- Thể loại: Tường thuật (Narrative writing).
- Unit 3: I Am His Biggest Fan
- Nhiệm vụ: Viết về ngôi sao yêu thích của bạn (Write about your favorite star).
- Thể loại: Mô tả (Descriptive writing).
- Unit 4: Great Summer Vacation
- Nhiệm vụ: Viết về kỳ nghỉ hè của bạn (Write about your summer vacation).
- Thể loại: Tường thuật (Narrative writing).
- Unit 5: I Had a Cold
- Nhiệm vụ: Viết về ngày bạn bị cảm lạnh (Write about the day you had a cold).
- Thể loại: Tường thuật (Narrative writing).
- Unit 6: My Birthday Wish
- Nhiệm vụ: Viết về những món quà sinh nhật bạn muốn (Write about the birhtday presents you want).
- Thể loại: Thuyết phục (Persuasive writing).
- Unit 7: When I Grow Up
- Nhiệm vụ: Viết về ước mơ tương lai của bạn (Write about your future dream).
- Thể loại: Diễn giải/Giải thích (Expository writing).
- Unit 8: Thank You, Mom & Dad
- Nhiệm vụ: Viết thư cảm ơn (Write a thank-you letter).
- Thể loại: Thư (Letter).
2.2. Trọng tâm Ngữ pháp và Chức năng (Grammar and Function Focus)
Mỗi đơn vị tập trung vào các cấu trúc ngữ pháp và chức năng ngôn ngữ cụ thể, đảm bảo rằng học viên áp dụng ngữ pháp vào mục đích viết cụ thể:
- Unit 1 (Expository):
- Ngữ pháp: be made with, Cụm từ chỉ tần suất (Phrases of frequency).
- Chức năng: Giải thích món ăn yêu thích của bạn là gì (Explaining what is your favorite food).
- Unit 2 (Narrative):
- Ngữ pháp: spend + time + at, Thì quá khứ đơn (Past simple).
- Chức năng: Mô tả cách bạn đã dành thời gian (Describing how you spent time).
- Unit 3 (Descriptive):
- Ngữ pháp: be known to, Tính từ nhấn mạnh (Emphatic adjectives).
- Chức năng: Mô tả ngôi sao yêu thích của bạn (Describing your favorite star).
- Unit 4 (Narrative):
- Ngữ pháp: help + person + infinitive, So sánh nhất (Superlatives).
- Chức năng: Mô tả những gì bạn đã làm trong kỳ nghỉ (Describing what you did on your vacation).
- Unit 5 (Narrative):
- Ngữ pháp: had to, Động từ với hai tân ngữ (Verbs with two objects).
- Chức năng: Mô tả các triệu chứng cảm lạnh của bạn (Describing your cold symptoms).
- Unit 6 (Persuasive):
- Ngữ pháp: want + person + to infinitive, Mệnh đề quan hệ (Relative clauses).
- Chức năng: Giải thích lý do bạn muốn một cái gì đó (Explaining why you want something).
- Unit 7 (Expository):
- Ngữ pháp: be to, Thì tương lai đơn (Future simple).
- Chức năng: Giải thích ước mơ của bạn là gì (Explaining what is your dream).
- Unit 8 (Letter):
- Ngữ pháp: promise (not) to, Danh động từ (Gerunds).
- Chức năng: Viết thư cảm ơn (Writing a thank-you letter).
3. Phân tích Sư phạm và Cảm nhận Chuyên sâu
Write Right 2 là một ví dụ điển hình về việc ứng dụng hiệu quả quy trình viết có hướng dẫn (Guided Process Writing), mang lại giá trị sư phạm sâu sắc cho học viên.
3.1. Tiếp cận Viết có Hướng dẫn (Guided Writing Approach)
Giá trị cốt lõi của cuốn sách nằm ở việc cung cấp sự hỗ trợ có cấu trúc trong suốt quá trình viết. Phương pháp này đặc biệt quan trọng đối với học sinh ở trình độ này, những người thường cảm thấy choáng ngợp khi đối mặt với một nhiệm vụ viết mở.
- Văn bản Mẫu làm Kim chỉ nam: Việc bắt đầu mỗi đơn vị bằng một Văn bản Mẫu (Model Text) là một chiến lược hiệu quả. Văn bản mẫu không chỉ cung cấp ý tưởng về nội dung mà còn là khuôn mẫu về cấu trúc câu, cách sắp xếp đoạn văn, và sử dụng các cụm từ chuyển tiếp, giúp học viên có một điểm khởi đầu rõ ràng.
- Sơ đồ Tổ chức (Graphic Organizer) cho Tư duy Cấu trúc: Việc sử dụng sơ đồ tổ chức trong Bước 4 (Organizing) là một công cụ tiền viết (pre-writing) cực kỳ quan trọng. Nó giúp học sinh phân tích cấu trúc của bài mẫu và sau đó áp dụng cấu trúc đó để tổ chức ý tưởng của mình. Điều này nuôi dưỡng tư duy logic, kỹ năng lập dàn ý, và chuyển sự tập trung từ việc chỉ viết câu sang việc tổ chức toàn bộ bài viết.
3.2. Củng cố Ngữ pháp Tự nhiên và Có Mục đích
Sách giải quyết một thách thức lớn trong giảng dạy viết: làm thế nào để ngữ pháp không chỉ là các quy tắc khô khan mà là công cụ để viết.
- Ngữ pháp trong Ngữ cảnh: Các mục Ngữ pháp (Grammar) và Chức năng (Function) được tích hợp rõ ràng. Thay vì học Thì quá khứ đơn (Past simple) một cách riêng lẻ, học viên học cách sử dụng nó để Mô tả những gì bạn đã làm trong kỳ nghỉ (Describing what you did on your vacation) (Unit 4).
- Luyện tập Biến thể Câu: Việc luyện tập các biến thể của câu mẫu trong Bước 2 (Writing Basics) và Bước 3 (Writing Practice) giúp học viên “làm quen với ngữ pháp một cách tự nhiên” và tập trung vào “các mẫu câu chủ chốt”. Đây là một hình thức thực hành có kiểm soát, dần dần xây dựng sự tự tin trước khi chuyển sang giai đoạn soạn thảo tự do. Ví dụ trong Unit 1, học viên luyện tập cách diễn đạt tần suất bằng các cụm từ at least once a week hoặc at least twice a month, trực tiếp áp dụng ngữ pháp vào nội dung cá nhân hóa.
3.3. Phát triển Tính Tự chủ qua Quy trình Sửa đổi
Bước 5 (Revise & Edit & Final Draft) là bằng chứng cho triết lý sư phạm lấy người học làm trung tâm.
- Tự Sửa lỗi (Self-Correction): Bằng cách học cách tìm và sửa các lỗi sai của chính mình về ngữ pháp, chính tả, và dấu câu, học sinh phát triển kỹ năng tự đánh giá (self-assessment) và tự điều chỉnh (self-regulation). Đây là kỹ năng siêu nhận thức (metacognitive skill) quan trọng nhất cho sự phát triển lâu dài của một người viết.
- Phản hồi của Giáo viên và Bản thảo Cuối cùng: Việc viết Bản thảo Cuối cùng (Final Draft) sau khi nhận được phản hồi từ giáo viên giúp học viên hiểu rằng viết là một quá trình lặp đi lặp lại. Việc “ghi lại các lỗi sai có thể tái diễn” giúp học sinh tạo ra một danh sách kiểm tra cá nhân hóa để tránh lỗi trong các bài viết tương lai.
3.4. Hoạt động Mở rộng và Xuất bản Sáng tạo (Creative Publishing)
Phần Writing Project ở cuối sách là một phần mở rộng tuyệt vời, đưa việc viết ra khỏi phạm vi lớp học.
- Thực hành Định dạng Đa dạng: Học viên thực hành viết ở nhiều định dạng khác nhau (different formats), bao gồm áp phích (posters), báo (newspapers), sổ lưu niệm (scrapbooks) và truyện tranh (cartoons).
- Sự Thể hiện Sáng tạo: Các dự án như My Favorite Foods_Tabbed book , Entertainment News_Newspaper , Vacation Memory Book_Scrapbook , và My Wish List_Pop-up books cho phép học sinh “trình bày bài viết của mình theo một cách mới”. Điều này tăng cường động lực học tập bằng cách mang lại cho học viên mục đích và đối tượng thực sự cho bài viết của mình (writing for an audience).
3.5. Sự Cân bằng giữa Thể loại Viết (Balance of Writing Forms)
Cuốn sách thể hiện sự cân bằng đáng ngưỡng mộ trong việc bao gồm các thể loại viết khác nhau, chuẩn bị cho học viên nhiều tình huống học thuật và đời sống:
- Narrative (3 đơn vị): Viết về chuyến đi công viên, kỳ nghỉ, hoặc bị ốm. Điều này giúp học viên làm chủ thì quá khứ, trật tự thời gian và cách kể chuyện.
- Expository (2 đơn vị): Viết về món ăn yêu thích và ước mơ tương lai. Điều này phát triển kỹ năng giải thích, mô tả thành phần, và sử dụng ngôn ngữ mang tính thông tin.
- Descriptive (1 đơn vị): Viết về ngôi sao yêu thích. Tập trung vào việc sử dụng tính từ mạnh mẽ để tạo ra hình ảnh sống động.
- Persuasive (1 đơn vị): Viết về quà sinh nhật mong muốn. Đây là bước đệm quan trọng để học viên học cách sử dụng ngôn ngữ để thuyết phục và biện minh cho mong muốn của mình.
- Letter (1 đơn vị): Viết thư cảm ơn. Giới thiệu thể loại giao tiếp xã hội và các quy ước viết thư thân mật (Friendly letter closing).
4. Phân tích Chi tiết Nội dung Mẫu (Unit 1: Pizza Is Delicious)
Việc phân tích sâu Unit 1 cung cấp bằng chứng rõ ràng về tính hệ thống của phương pháp 5 bước.
- Warm-up Hiệu quả: Các hình ảnh về các món ăn quốc tế như Pizza (Ý), Hamburger (Mỹ), Bulgogi (Hàn Quốc), Sushi (Nhật Bản) giúp kích hoạt vốn từ vựng và kinh nghiệm văn hóa của học viên, đặt nền tảng cho việc thảo luận về ẩm thực.
- Phân tích Mô hình: Câu chuyện “Tina’s Story” cung cấp một đoạn văn ngắn gọn, giới thiệu về pizza, thành phần (made with pizza dough, cheese and different toppings ), tần suất ăn (at least once a month ), và sở thích cá nhân (My favorite type of pizza is cheese crust pizza ). Đoạn văn này trực tiếp cung cấp khuôn mẫu cho bài viết Expository.
- Luyện tập Ngôn ngữ Có hệ thống: Các bài tập Writing Basicsvà Writing Practice buộc học viên phải áp dụng ngữ pháp vào từ vựng liên quan:
- Viết Basics I: Luyện tập cấu trúc mô tả nguồn gốc quốc gia (Pizza is an Italian dish ).
- Viết Basics II: Luyện tập cấu trúc bị động be made with để mô tả thành phần (Pizza is made with… ) và cách diễn đạt kèm theo (You can eat pizza with cheese powder or hot sauce ).
- Viết Practice I: Luyện tập sử dụng phrases of frequency (at least once a week ) và cấu trúc địa điểm (I eat Chinese food at a Chinese restaurant ). Tất cả các bài tập này đều là những khối xây dựng trực tiếp cho Bản nháp Đầu tiên của học viên, làm cho quá trình viết trở nên ít đáng sợ hơn và có thể quản lý được.
Kết luận
Write Right 2 Student Book là một giáo trình phát triển kỹ năng viết tiếng Anh có chất lượng cao, mang tính hệ thống và chuyên nghiệp. Nó vượt qua vai trò của một cuốn sách bài tập thông thường để trở thành một khóa học hoàn chỉnh về quy trình viết. Bằng cách chia quá trình viết thành 5 bước có hướng dẫn chi tiết, từ khởi động đến xuất bản , và kết hợp một chương trình giảng dạy đa dạng về thể loại (Narrative, Expository, Descriptive, Persuasive, Letter) , cùng các trọng tâm ngữ pháp và chức năng ngôn ngữ rõ ràng, sách đã trang bị cho học sinh những công cụ cần thiết để viết một cách chính xác và tự tin.
Sự nhấn mạnh vào việc sử dụng Văn bản Mẫu , Sơ đồ Tổ chức , và Quy trình Sửa đổi/Chỉnh sửa giúp học viên không chỉ biết viết mà còn trở thành những người viết có ý thức, có khả năng tự đánh giá và học hỏi từ lỗi sai của mình. Cuối cùng, các hoạt động Writing Project cung cấp một lối thoát sáng tạo và có mục đích cho bài viết của học viên, hoàn thiện toàn bộ chu trình học tập. Write Right 2 là một tài liệu vô giá trong việc nuôi dưỡng những người viết tiếng Anh có năng lực và kỹ năng tư duy phản biện.