TÓM TẮT VÀ CẢM NHẬN VỀ SÁCH NEW TREETOPS 3
New Treetops Class Book and Workbook 3 là cấp độ tiếp theo trong chuỗi giáo trình tiếng Anh dành cho học sinh Tiểu học của Oxford University Press, được biên soạn bởi Sarah M Howell và Lisa Kester-Dodgson. Cuốn sách này được thiết kế để mở rộng và củng cố các kiến thức cơ bản đã học ở cấp độ 2, đồng thời giới thiệu các chủ đề và cấu trúc ngữ pháp phức tạp hơn, phù hợp với sự phát triển nhận thức và khả năng ngôn ngữ của học sinh lớp 3.
Nội dung cuốn sách được tổ chức theo khung thời gian 4 mùa (Season: Autumn, Winter, Spring, Summer), chia thành các đơn vị bài học (Units) với chủ đề rõ ràng, từ vựng và cấu trúc ngữ pháp mục tiêu cụ thể. Dựa trên mục lục và cấu trúc cơ bản, có thể nhận thấy sự tiến bộ rõ rệt trong việc chuyển đổi từ các chủ đề cá nhân (như ở cấp độ 2) sang các chủ đề mang tính xã hội và mở rộng hơn (như thị trấn, địa điểm, hành động phức tạp hơn).
1. Phân Tích Chi Tiết Cấu Trúc Đơn Vị Bài Học
Cuốn sách bao gồm các đơn vị bài học chính được lồng ghép trong khung 4 mùa. Mỗi mùa không chỉ cung cấp một bối cảnh từ vựng mà còn giới thiệu các chủ đề liên quan đến sự an toàn, giao thông và các hiện tượng tự nhiên.
1.1. Mùa Thu (Autumn) và Chủ Đề Xã Hội
Mùa Thu là giai đoạn khởi động, tập trung vào môi trường xung quanh học sinh.
- Chủ đề Mùa Thu: Giới thiệu từ vựng liên quan đến an toàn giao thông và môi trường đô thị: traffic light (đèn giao thông), lollipop lady (người điều khiển giao thông ở trường), bike (xe đạp), helmet (mũ bảo hiểm), zebra crossing (vạch kẻ đường), road (đường phố).
- Cấu trúc: It’s autumn. It’s windy. (Trời là mùa thu. Trời có gió.) Cấu trúc đơn giản này dùng để tạo bối cảnh, kết nối ngôn ngữ với thực tế theo mùa.
- Unit 1: Places in town (Các địa điểm trong thị trấn):
- Từ vựng: Mở rộng bối cảnh sống từ nhà và trường học sang các địa điểm công cộng: a library (thư viện), a police station (đồn cảnh sát), a market (chợ), a school (trường học), a toy shop (cửa hàng đồ chơi), a post office (bưu điện), a café (quán cà phê), a playground (sân chơi). Tổng cộng có 8 địa điểm cốt lõi được giới thiệu.
- Cấu trúc: Tập trung vào các cấu trúc mô tả sự tồn tại và số lượng: There’s a (market). (Có một (chợ).), There are (two) (shops). (Có (hai) (cửa hàng).). Đây là sự phát triển hợp lý từ cấp độ 2, chuyển từ mô tả vật thể đơn lẻ sang mô tả bối cảnh và số lượng trong một khu vực rộng lớn hơn. Việc học sinh sử dụng There’s và There are là bước quan trọng để nắm vững danh từ số ít và số nhiều.
- Unit 2: Numbers 11-20 (Số đếm 11-20):
- Từ vựng: Củng cố khả năng đếm số từ eleven đến twenty.
- Cấu trúc: Bài học này có tính chất ôn tập và củng cố khả năng giao tiếp cá nhân, đặc biệt là các thông tin cơ bản: What’s your name? My name’s (Katie). (Tên bạn là gì? Tên tôi là (Katie).), How old are you? I’m (9). (Bạn bao nhiêu tuổi? Tôi (9) tuổi.), Where are you from? I’m from (Oxford). (Bạn đến từ đâu? Tôi đến từ (Oxford).). Mặc dù là Unit về số, các cấu trúc giao tiếp này được lồng ghép để tạo ra một cuộc đối thoại giới thiệu bản thân hoàn chỉnh.
1.2. Mùa Đông (Winter) và Chủ Đề Tiêu Dùng, Số Lớn
Mùa Đông tiếp tục mở rộng từ vựng liên quan đến các hoạt động trong đời sống và giao dịch xã hội.
- Chủ đề Mùa Đông: Từ vựng liên quan đến bối cảnh mùa đông và các nhân vật/vật dụng cụ thể hơn: police officer (cảnh sát), stall (quầy hàng), postman (người đưa thư), lantern (đèn lồng), sledge (xe trượt tuyết), icicle (tuyết đọng).
- Cấu trúc: It’s winter. It’s snowy. (Trời là mùa đông. Trời có tuyết.)
- Unit 3: Food and drink (Đồ ăn và thức uống):
- Từ vựng: Giới thiệu các loại thực phẩm và đồ uống phổ biến: spaghetti (mì ý), soup (súp), milk (sữa), rice (cơm/gạo), salad (salad), fish (cá), bread (bánh mì), chicken (thịt gà). Tổng cộng có 8 loại thực phẩm cơ bản.
- Cấu trúc: Tập trung vào việc bày tỏ sở thích: Do you like (fish)? Yes, I like (fish). No, I don’t like (fish). (Bạn có thích (cá) không? Có, tôi thích (cá). Không, tôi không thích (cá).). Đây là một cấu trúc giao tiếp quan trọng, cho phép học sinh tương tác và chia sẻ thông tin cá nhân.
- Unit 4: In a shop / Numbers 10-100 (Trong cửa hàng / Số đếm 10-100):
- Từ vựng: Mở rộng từ vựng vật phẩm có thể mua bán: a comic (truyện tranh), a ball (quả bóng), a car (ô tô),… (Danh sách từ vựng không đầy đủ, nhưng có thể suy luận là các loại đồ chơi, văn phòng phẩm).
- Cấu trúc: Bài học số đếm được mở rộng lên tới 100, đòi hỏi học sinh phải nắm vững quy tắc đếm hàng chục (ten, twenty, thirty,…). Cấu trúc giao tiếp trong cửa hàng có thể là hỏi giá, mua bán, sử dụng câu hỏi How much is it? hoặc Can I have…?
1.3. Mùa Xuân (Spring) và Mùa Hè (Summer) (Phần suy luận và mở rộng)
Mặc dù nội dung đầy đủ của Mùa Xuân và Mùa Hè không hiển thị, dựa trên cấu trúc sách giáo khoa, ta có thể suy luận về lộ trình học tập:
- Mùa Xuân (Spring):
- Dự đoán Chủ đề: Sinh vật, động vật, hoạt động ngoài trời, năng lượng.
- Dự đoán Từ vựng: Các loài vật nhỏ (insects), hoa cỏ (flowers), cảm xúc (feelings), hoặc hoạt động thường ngày (daily routines).
- Dự đoán Cấu trúc: Có khả năng giới thiệu thì Hiện tại tiếp diễn (Present Continuous) để mô tả các hành động đang xảy ra (He is running.), hoặc mở rộng về Sở hữu (Whose is this?).
- Mùa Hè (Summer):
- Dự đoán Chủ đề: Du lịch, kỳ nghỉ, thể thao, thời gian.
- Dự đoán Từ vựng: Hoạt động bãi biển (beach activities), phương tiện giao thông (transport), thời gian (time).
- Dự đoán Cấu trúc: Cấu trúc hỏi và trả lời về thời gian What time is it?, hoặc mở rộng thì Hiện tại đơn với các động từ phức tạp hơn, hay giới thiệu Tính từ so sánh hơn/nhất để mô tả các địa điểm.
Sách giáo khoa có thể sẽ bao gồm tổng cộng 8 đơn vị bài học (Units 1-8), tương tự như cấp độ 2, hoặc 10 đơn vị, với 2 hoặc 3 đơn vị cho mỗi mùa.
2. Phân Tích Phương Pháp Sư Phạm Của New Treetops 3
Giáo trình New Treetops 3 tiếp tục sử dụng phương pháp giảng dạy dựa trên chủ đề, chú trọng vào tính giao tiếp và tích hợp liên môn (CLIL), phù hợp với tâm lý và khả năng tiếp thu của trẻ em 9 tuổi.
2.1. Tiếp Cận Theo Khung Chủ Đề Xoắn Ốc (Spiral Thematic Approach)
Sách sử dụng các chủ đề quen thuộc (thị trấn, đồ ăn, cửa hàng) nhưng được nâng cấp độ:
- Mở Rộng Bối Cảnh: Ở cấp độ 2, học sinh học về Rooms in a house (các phòng trong nhà). Sang cấp độ 3, bối cảnh được mở rộng ra bên ngoài là Places in town (Các địa điểm trong thị trấn), phản ánh sự phát triển của trẻ em khi chúng bắt đầu khám phá thế giới xung quanh một cách độc lập hơn.
- Nâng Cao Số Đếm: Số đếm được nâng từ 1-10 (ôn tập ở cấp 2) lên 11-20 (Unit 2) và sau đó lên 10-100 (Unit 4). Đây là một lộ trình học tập xoắn ốc điển hình, đảm bảo học sinh không bị quá tải và có thể củng cố kiến thức nền tảng trước khi tiếp thu kiến thức mới.
- Phát Triển Chức Năng Ngôn Ngữ: Cấu trúc Do you like…? (Unit 3) là một bước tiến từ các cấu trúc mô tả đơn thuần (It’s a ruler – cấp độ 2) sang cấu trúc bày tỏ quan điểm và tương tác xã hội.
2.2. Phương Pháp Giao Tiếp và Trực Quan
Giáo trình tập trung vào việc giúp học sinh sử dụng ngôn ngữ một cách thực tế:
- Tính Ứng Dụng Thực Tế: Các cấu trúc như There’s/There are (Unit 1) giúp học sinh mô tả môi trường sống hàng ngày. Việc học về Food and drink (Unit 3) và In a shop (Unit 4) trực tiếp phục vụ cho các tình huống giao tiếp cơ bản trong cuộc sống (đặt món, mua sắm).
- Sự An Toàn và Văn Hóa: Các từ vựng về giao thông như traffic light, zebra crossing, helmet ở phần Mùa Thu cho thấy giáo trình không chỉ dạy ngôn ngữ mà còn lồng ghép các bài học về an toàn và trách nhiệm xã hội (Social Responsibility), một yếu tố quan trọng trong giáo dục Tiểu học hiện đại.
2.3. Tích Hợp Liên Môn (CLIL)
Mặc dù mục lục không liệt kê rõ ràng các bài học CLIL như cấp độ 2, việc lựa chọn các chủ đề liên quan đến đời sống xã hội (Places in town), sức khỏe (Food and drink), và toán học (Numbers 10-100) ngụ ý rằng giáo trình sẽ tích hợp các kiến thức liên môn:
- Địa lý/Khoa học Xã hội: Sử dụng bản đồ đơn giản để xác định các địa điểm (library, police station).
- Toán học: Ứng dụng số đếm lên tới 100 trong các bài tập tính toán đơn giản hoặc hỏi giá trong cửa hàng (Unit 4).
- Khoa học Dinh dưỡng: Phân loại các nhóm thực phẩm trong Unit 3.
3. Cảm Nhận Cá Nhân Về Thiết Kế Và Mục Tiêu Sư Phạm
Với tư cách là một giáo trình tiếng Anh cho trẻ em, New Treetops 3 thể hiện sự chín chắn trong thiết kế, tiếp tục phát huy các thế mạnh của chuỗi Treetops.
3.1. Điểm Mạnh Vượt Trội
- Tính Liên Kết Logic: Sự phát triển từ vựng và ngữ pháp là logic và không bị đứt đoạn. Học sinh dễ dàng chuyển từ việc mô tả vị trí trong nhà (cấp 2) sang vị trí trong thị trấn (cấp 3). Cấu trúc Do you like…? là bước chuyển quan trọng, giúp học sinh thoát khỏi các câu trần thuật đơn thuần để bước vào thế giới tương tác.
- Phù Hợp Với Lứa Tuổi: Trẻ em 9 tuổi bắt đầu có nhận thức mạnh mẽ hơn về thế giới ngoài gia đình và trường học. Các chủ đề về market, café, post office thúc đẩy tính tò mò về cộng đồng. Việc học về số lớn (100) cũng phù hợp với khả năng tư duy trừu tượng đang phát triển của lứa tuổi này.
- Nhấn Mạnh Kỹ Năng Phát Âm và Nghe: Giáo trình tiểu học của Oxford luôn đi kèm với các bài hát và bài tập nghe chuyên sâu. Việc lồng ghép các bài luyện âm thanh và nhịp điệu giúp học sinh có nền tảng phát âm chuẩn ngay từ đầu.
3.2. Tiềm Năng Thách Thức
- Khả năng Thiếu Chiều Sâu Văn Hóa: Mặc dù giáo trình bao gồm các yếu tố xã hội (cảnh sát, bưu điện, chợ), nếu thiếu các hoạt động mở rộng về văn hóa từ Sách Giáo viên hoặc tài liệu bổ sung, học sinh có thể chỉ tiếp thu từ vựng mà thiếu đi bối cảnh văn hóa sử dụng ngôn ngữ đó (ví dụ: mô hình chợ truyền thống ở Việt Nam khác với market ở Anh).
- Yêu cầu Kỹ năng Đọc/Viết Nâng Cao: Ở cấp độ 3, các bài đọc sẽ dài và phức tạp hơn so với cấp độ 2, đòi hỏi giáo viên phải hướng dẫn kỹ năng đọc lướt (skimming) và đọc lấy thông tin chi tiết (scanning). Nếu học sinh chưa được xây dựng nền tảng đọc tốt ở các cấp trước, chúng sẽ gặp khó khăn.
3.3. Đánh Giá Mục Tiêu Giao Tiếp
Mục tiêu giao tiếp của New Treetops 3 là trang bị cho học sinh khả năng:
- Mô tả Bối cảnh: Dùng There’s/There are để mô tả một địa điểm.
- Chia sẻ Thông tin Cá nhân: Dùng I’m (9), I’m from (Oxford) để giới thiệu bản thân.
- Bày tỏ Ý kiến/Sở thích: Dùng I like/I don’t like để bày tỏ sở thích về đồ ăn/thức uống.
Đây là 3 chức năng ngôn ngữ cốt lõi ở cấp độ A1/A2, được xây dựng rất bài bản, cho phép học sinh tương tác bằng các mẫu câu hoàn chỉnh và ý nghĩa.
4. Đánh Giá Lộ Trình Phát Triển Kỹ Năng Chi Tiết
Phần này phân tích cách các yếu tố Ngữ pháp và Từ vựng cụ thể trong sách đóng góp vào sự phát triển của 4 kỹ năng ngôn ngữ.
4.1. Phát Triển Kỹ Năng Nói (Speaking)
Kỹ năng nói được thúc đẩy thông qua các cấu trúc giao tiếp trực diện:
- Tương tác Hỏi-Đáp: Cấu trúc Do you like (fish)? trực tiếp tạo ra cơ hội cho các cặp học sinh hỏi và trả lời lẫn nhau, đòi hỏi phải thực hành cả câu hỏi và câu trả lời hoàn chỉnh.
- Mô tả Môi trường: Cấu trúc There’s/There are là công cụ hoàn hảo để học sinh thực hiện các hoạt động nói về “Thị trấn tôi” (My town), trong đó học sinh phải mô tả các địa điểm xung quanh bằng cách sử dụng đúng cấu trúc số ít/số nhiều. Ví dụ: “There’s a library near my school. There are three toy shops in my town.”
4.2. Phát Triển Kỹ Năng Nghe (Listening)
Các đơn vị bài học đều có phần nghe:
- Nghe Lấy Thông tin Cụ thể: Bài nghe trong Unit 1 có thể là nghe để xác định vị trí của các địa điểm (library, police station) trên bản đồ. Bài nghe trong Unit 3 có thể là nghe một đoạn hội thoại mua đồ ăn để xác định xem nhân vật có thích món ăn đó không (Yes, I like…/No, I don’t like…).
- Nghe Số Lớn: Unit 4, với các số từ 10-100, chắc chắn sẽ bao gồm các bài tập nghe số điện thoại, giá cả, hoặc đếm vật thể lớn, rèn luyện khả năng nhận diện các con số phức tạp.
4.3. Phát Triển Kỹ Năng Đọc (Reading)
Kỹ năng đọc được xây dựng dựa trên từ vựng mới:
- Đọc và Liên kết: Học sinh sẽ đọc các biển báo hoặc mô tả ngắn về các địa điểm (Unit 1) và liên kết chúng với hình ảnh hoặc tên địa điểm.
- Đọc để Hiểu Bối cảnh: Các câu chuyện hoặc đoạn văn ngắn có thể được sử dụng để giới thiệu từ vựng về đồ ăn (Unit 3) trong một bối cảnh gia đình hoặc nhà hàng. Việc đọc hiểu các cấu trúc I like/I don’t like trong bối cảnh sẽ giúp học sinh nắm vững chức năng của chúng.
4.4. Phát Triển Kỹ Năng Viết (Writing)
Phần Workbook đi kèm sẽ tập trung vào kỹ năng viết có kiểm soát:
- Viết Mô tả Đơn giản: Học sinh sẽ được yêu cầu viết các câu mô tả thị trấn của mình bằng cách sử dụng There’s/There are và danh sách địa điểm đã học.
- Viết Câu Trả Lời Cá Nhân: Bài tập về đồ ăn (Unit 3) sẽ yêu cầu học sinh viết về sở thích của mình: I like (spaghetti) and (chicken). I don’t like (milk).
- Viết Số và Từ: Củng cố chính tả của các số từ eleven đến twenty và các số chẵn đến one hundred.
5. Phân Tích Chuyên Sâu Ngữ Pháp và Ứng Dụng
Hai cấu trúc ngữ pháp chính trong nửa đầu sách (There’s/There are và Do you like…?) là nền tảng cho sự phát triển ngôn ngữ ở cấp độ này.
5.1. Cấu Trúc There’s / There are (Tồn tại)
- Chức năng Ngữ pháp: Cấu trúc này dạy học sinh cách biểu đạt sự tồn tại của vật thể trong không gian. Nó đòi hỏi sự phân biệt giữa danh từ đếm được (countable) và không đếm được (uncountable), và quan trọng hơn là giữa số ít (singular) và số nhiều (plural).
- Ứng dụng Sư phạm: Giáo viên có thể sử dụng các trò chơi để luyện tập. Ví dụ, trò chơi “I spy” (Tôi thấy một thứ…) sử dụng cấu trúc There’s/There are để mô tả các vật thể trong lớp học. Việc học sinh phải chuyển đổi linh hoạt giữa There’s a library và There are two shops củng cố vững chắc nền tảng ngữ pháp cơ bản cho các cấp độ sau.
5.2. Cấu Trúc Do you like…? (Sở thích)
- Chức năng Ngữ pháp: Đây là cấu trúc cơ bản của thì Hiện tại đơn (Present Simple) dưới dạng câu hỏi, dùng để hỏi về thói quen hoặc sở thích. Việc sử dụng động từ like là một trong những động từ quan trọng nhất để người học bắt đầu bày tỏ bản thân.
- Ứng dụng Sư phạm: Liên kết trực tiếp với chủ đề Food and drink (Unit 3). Cấu trúc này mở ra cánh cửa cho các bài học về danh từ không đếm được (milk, rice, spaghetti) và danh từ đếm được (chicken, fish). Giáo viên có thể tạo các cuộc thăm dò ý kiến (surveys) hoặc trò chơi đóng vai nhà hàng để học sinh hỏi và ghi lại sở thích của bạn bè.
5.3. Mở Rộng Số Đếm Lên 100
- Tầm quan trọng: Việc mở rộng số đếm lên twenty, thirty, forty,… one hundred (Unit 4) là bước chuẩn bị quan trọng cho các hoạt động thực tế như mua bán, hỏi giá, và nói về thời gian/ngày tháng. Đây là một bài học mang tính Toán học và ứng dụng cao.
- Luyện tập Phát âm: Cần nhấn mạnh sự khác biệt về trọng âm giữa các số hàng chục (thirty) và các số hàng lẻ (thirteen) để tránh nhầm lẫn trong giao tiếp.
6. Kết Luận Tổng Thể Về Giá Trị Giáo Dục Của Giáo Trình
New Treetops Class Book and Workbook 3 là một giáo trình hiệu quả, có tính kế thừa cao, cung cấp một lộ trình học tập logic và đầy đủ cho học sinh Tiểu học. Sách đáp ứng đầy đủ yêu cầu về ngữ pháp, từ vựng và kỹ năng giao tiếp ở trình độ A1/A2.
Nội dung cuốn sách không chỉ dừng lại ở việc dạy ngôn ngữ mà còn lồng ghép các bài học về đời sống xã hội (Places in town), kiến thức thực tế (Food and drink, Numbers 10-100) và ý thức an toàn (traffic light, helmet). Sự kết hợp giữa Class Book (cung cấp kiến thức) và Workbook (củng cố và thực hành) đảm bảo học sinh có một quá trình học tập tích cực và toàn diện.
Cuốn sách này là một nền tảng vững chắc, giúp học sinh tự tin hơn trong việc sử dụng tiếng Anh để mô tả thế giới xung quanh, bày tỏ ý kiến cá nhân và tham gia vào các hoạt động tương tác cơ bản. Với các chủ đề quen thuộc và sự phát triển ngôn ngữ theo phương pháp xoắn ốc, New Treetops 3 là một công cụ học tập có giá trị lớn trong môi trường giáo dục Tiểu học.