Mục đích và Triết lý Giáo dục
Người biên soạn, Jiyeon Lee , chỉ ra rằng trong nhiều thập kỷ qua, các nước EFL đã quá tập trung vào ngữ pháp, khiến học viên cố gắng lắp ráp từ vựng thành câu mà quá chú trọng vào “hình thức” thay vì “nội dung” của tiếng Anh. Phương pháp này không thực sự hiệu quả để nói tiếng Anh trôi chảy.
Triết lý cốt lõi của cuốn sách được xây dựng dựa trên lý thuyết của Tiến sĩ Stephen Krashen, một nhà ngôn ngữ học nổi tiếng. Theo đó, để nói tiếng Anh trôi chảy, người học cần tiếp thu đủ ngôn ngữ đầu vào (language input), và đầu vào này cần phải cao hơn một bước so với trình độ hiện tại của họ. Do đó, thay vì dành thời gian học các quy tắc ngữ pháp, học viên cần tiếp thu nhiều kiến thức đa dạng trong ngôn ngữ đích, tập trung vào nội dung mà họ muốn truyền đạt.
Cuốn sách này hướng đến việc dạy tiếng Anh một cách tự nhiên bằng cách giúp học viên tiếp thu kỹ năng nói tiếng Anh thông qua nhiều hoạt động dựa trên nội dung khác nhau.
Cấu trúc Nội dung (Table of Contents)
“Speak it Up 2” bao gồm nhiều chương (Chapter) với các chủ đề đa dạng, cung cấp nền tảng kiến thức rộng rãi (input) để học viên luyện tập kỹ năng nói.
Dưới đây là một số chương chính và số trang tương ứng:
- Chapter 01 Age (Tuổi tác) – trang 6
- Chapter 02 Appearance (Ngoại hình) – trang 12
- Chapter 03 Personality (Tính cách) – trang 18
- Chapter 04 Family (Gia đình) – trang 24
- Chapter 05 Friends (Bạn bè) – trang 30
- Chapter 06 Human Relationships (Quan hệ giữa người với người) – trang 36
- Chapter 07 Goals in Life (Mục tiêu trong đời) – trang 42
- Chapter 08 Nature (Thiên nhiên) – trang 48
- Chapter 09 Weather (Thời tiết) – trang 54
- Chapter 10 Disaster (Thảm họa) – trang 60
- Chapter 11 Seasons (Các mùa) – trang 66
- Chapter 12 Books (Sách) – trang 72
- Chapter 13 Movies (Phim ảnh) – trang 78
- Chapter 14 Habits (Thói quen) – trang 84
- Chapter 15 Hobbies (Sở thích) – trang 90
- Chapter 24 Jewelry (Trang sức) – trang 144
Cấu trúc Bài học (Unit Description)
Mỗi chương trong sách đều được tổ chức thành 6 bước rõ ràng, được thiết kế để phát triển từ vựng và kỹ năng nói một cách hệ thống.
1. Step 1 Word Pronunciation (Phát âm từ vựng)
Bước này cung cấp các từ vựng cần thiết để học viên nói về chủ đề của bài học. Mục tiêu là giúp học viên xây dựng vốn từ vựng liên quan và toàn diện.
- Ví dụ trong Chapter 01 Age: Bao gồm các từ như old, young, time, period, memory, responsibility, attention, adolescence, expectation, và các cụm từ như grow up, get punished.
2. Step 2 Describe Two Pictures (Mô tả hai bức tranh)
Học viên có cơ hội rèn luyện cách tạo ra các câu hoàn chỉnh bằng cách điền từ thích hợp vào chỗ trống để mô tả hai bức tranh liên quan đến chủ đề bài học.
- Ví dụ trong Chapter 01 Age: Học viên điền vào chỗ trống các câu mô tả một phụ nữ trẻ và một ông già đang khám bác sĩ.
- Ví dụ trong Chapter 02 Appearance: Học viên điền vào chỗ trống để mô tả một cô gái cao đang trang điểm và một người đàn ông đang cạo râu.
3. Step 3 Read Aloud (Đọc to)
Phần này được thiết kế để học viên đắm mình vào cấu trúc câu và từ vựng tiếng Anh bằng cách đọc to các đoạn văn nhiều lần. Việc này giúp học viên chuẩn bị để có thể tự nói bằng ngôn từ của chính mình.
- Thông qua việc đọc lại và ghi nhớ đoạn văn, học viên sẽ học được cách tổ chức suy nghĩ một cách logic bằng tiếng Anh, sử dụng từ vựng phù hợp và cấu trúc bài nói một cách tự nhiên.
- Phần này thường có 3 hoạt động: Đọc to các từ/cụm từ khóa, Đọc to đoạn văn và Điền vào chỗ trống đoạn văn với các từ khóa cho sẵn.
4. Step 4 Personal Preference (Sở thích cá nhân)
Bước này cho phép học viên bày tỏ sở thích cá nhân của mình bằng cách điền vào chỗ trống của các đoạn văn với các cụm từ khóa được cung cấp. Mục đích là để học viên lựa chọn và biện minh cho một trong hai quan điểm khác nhau về một vấn đề.
- Ví dụ trong Chapter 01 Age: Câu hỏi: Would you prefer to be the eldest in your family or the youngest? (Bạn thích là người lớn nhất hay nhỏ nhất trong gia đình?).
- Ví dụ trong Chapter 02 Appearance: Câu hỏi: Would you prefer to be beautiful and poor or rich and ugly? (Bạn thích đẹp và nghèo hay giàu và xấu?).
- Ví dụ trong Chapter 04 Family: Câu hỏi: Would you prefer to live near your extended family or far away? (Bạn thích sống gần hay xa đại gia đình?).
5. Step 5 Respond to Questions (Trả lời câu hỏi)
Ở phần này, học viên được cung cấp 10 câu hỏi thường gặp liên quan đến chủ đề của bài học. Họ sẽ học các mẫu cơ bản để trả lời những câu hỏi đó.
- Ví dụ trong Chapter 01 Age: Các câu hỏi như: How old are you now?, What is the best age to get married?, Who is the oldest person in your family?.
6. Step 6 Talk About Advantages & Disadvantages (Nói về ưu điểm & nhược điểm)
Phần cuối cùng này khuyến khích học viên tìm ra ba ưu điểm (Advantages) và ba nhược điểm (Disadvantages) của một vấn đề, sử dụng các cụm từ khóa được cung cấp.
- Phần này giúp học viên suy nghĩ từ nhiều góc độ khác nhau và tổ chức những điều họ muốn nói.
- Ví dụ trong Chapter 01 Age: Nói về ưu điểm và nhược điểm của việc being young (còn trẻ).
- Ví dụ trong Chapter 02 Appearance: Nói về ưu điểm và nhược điểm của designer clothing (quần áo thiết kế).
Cảm Nhận và Đánh Giá Phương Pháp Học Tập
“Speak it Up 2” không chỉ là một cuốn sách giáo trình mà còn là sự hiện thực hóa một triết lý giáo dục ngôn ngữ có cơ sở. Cuốn sách tạo ra một lộ trình học nói rõ ràng, hệ thống và mang tính ứng dụng cao, giúp người học tiếng Anh vượt qua rào cản từ việc học ngữ pháp sang việc sử dụng ngôn ngữ một cách tự nhiên.
Ưu điểm Nổi Bật
1. Tập trung vào Nội dung (Content-Based Approach)
Điểm mạnh lớn nhất của sách là triết lý được nêu trong Lời nói đầu , nhấn mạnh việc chuyển từ trọng tâm “hình thức” (ngữ pháp) sang “nội dung” (kiến thức). Với 24 chương về các chủ đề đa dạng từ “Age” (Tuổi tác) đến “Jewelry” (Trang sức) , cuốn sách đảm bảo rằng học viên luôn có một kho tàng kiến thức (input) phong phú để nói về. Sự đa dạng này giúp người học mở rộng tầm nhìn, không bị giới hạn trong các đoạn hội thoại sách vở mà có thể thảo luận về các vấn đề thực tế.
2. Cấu trúc 6 Bước Logic và Có Mục đích
Trình tự 6 bước trong mỗi chương là một lộ trình học tập logic và hiệu quả:
- Input từ vựng (Step 1): Đảm bảo người học có công cụ từ vựng cần thiết trước khi bắt đầu nói.
- Ứng dụng cơ bản (Step 2): Tập thói quen tạo câu hoàn chỉnh từ ý tưởng qua mô tả tranh.
- Hấp thụ cấu trúc (Step 3): Đọc to và ghi nhớ đoạn văn giúp học viên tiếp thu cấu trúc câu và cách tổ chức suy nghĩ một cách tự nhiên.
- Ý kiến cá nhân (Step 4 và Step 5): Chuyển từ việc lặp lại sang tự biểu đạt. Personal Preference và Respond to Questions khuyến khích người học áp dụng ngôn ngữ vào kinh nghiệm cá nhân và trả lời các câu hỏi thực tế.
- Tư duy phản biện (Step 6): Talk About Advantages & Disadvantages là bước nâng cao, không chỉ đòi hỏi kỹ năng nói mà còn cả kỹ năng tư duy phản biện, giúp người học tổ chức ý tưởng và nhìn nhận vấn đề từ nhiều khía cạnh.
3. Phương pháp “Acquisition” (Tiếp thu)
Sách tuân theo nguyên tắc của Tiến sĩ Krashen về việc cung cấp ngôn ngữ đầu vào (input) cao hơn một chút so với trình độ hiện tại của người học. Việc này kích thích quá trình tiếp thu ngôn ngữ (language acquisition), thay vì chỉ học theo kiểu học tập (learning) truyền thống. Việc đọc to lặp đi lặp lại (Step 3) là một cơ chế quan trọng để tự động hóa việc sử dụng từ vựng và cấu trúc.
4. Tích hợp Tài nguyên
Việc cung cấp các tệp MP3 có thể tải xuống từ trang web của nhà xuất bản là một điểm cộng lớn, giúp học viên rèn luyện phát âm chính xác và tốc độ nói tự nhiên, vốn là yếu tố quan trọng trong kỹ năng nói (Step 1 và Step 3).
Hạn chế và Thách thức Tiềm năng
1. Phụ thuộc vào Sự Tự Giác
Mặc dù cấu trúc rất tốt, hiệu quả của cuốn sách phụ thuộc rất nhiều vào sự tự giác và nỗ lực của người học, đặc biệt trong các bước như Read Aloud và Word Pronunciation. Việc đọc to lặp đi lặp lại và ghi nhớ đoạn văn (theo Step 3) cần sự kiên trì.
2. Định dạng Bài Tập Điền Khuyết
Một số bài tập, đặc biệt là Describe Two Pictures và Personal Preference, là dạng điền vào chỗ trống. Mặc dù giúp người học tập trung vào từ vựng cụ thể, nhưng nó có thể hạn chế tính sáng tạo và khả năng biểu đạt tự do ban đầu. Tuy nhiên, điều này được cân bằng bởi Step 5 và Step 6, nơi yêu cầu phản hồi và tư duy mở hơn.
3. Vấn đề Văn hóa (Contextual Relevance)
Các chủ đề rất đa dạng, nhưng đôi khi người học ở các nền văn hóa khác nhau có thể gặp khó khăn trong việc liên hệ với các chủ đề mang tính văn hóa xã hội cụ thể (ví dụ: các câu hỏi trong Respond to Questions). Tuy nhiên, đây là một thách thức chung của mọi giáo trình EFL quốc tế.
Tổng kết
Speak it Up 2 là một tài liệu học tiếng Anh đáng giá, đặc biệt cho những người đã có kiến thức ngữ pháp cơ bản và muốn chuyển sang giai đoạn nói trôi chảy. Phương pháp tiếp cận dựa trên nội dung, được tổ chức qua 6 bước rõ ràng, cung cấp cả ngôn ngữ đầu vào cần thiết và cơ hội luyện tập có cấu trúc, giúp học viên đạt được mục tiêu giao tiếp một cách tự nhiên và tự tin. Đây là một sự lựa chọn tuyệt vời cho cả người học tự học và giáo viên trong lớp học, nhằm phát triển kỹ năng nói và tư duy phản biện bằng tiếng Anh.