1. Triết lý Dựa trên Corpus và Cách mạng Ngữ pháp
Collins COBUILD English Grammar được xem là một cột mốc trong việc biên soạn ngữ pháp. Nó từ bỏ cách tiếp cận truyền thống (prescriptive) – quy định cách ngôn ngữ nên được sử dụng – để chuyển sang cách tiếp cận mô tả (descriptive) – mô tả cách ngôn ngữ được sử dụng.
1.1. 1. Nguồn dữ liệu: Kho ngữ liệu Birmingham
Trụ cột của COBUILD Grammar là kho ngữ liệu COBUILD (lúc đó chứa hàng triệu từ tiếng Anh thực tế).
- Tính Xác thực của Ví dụ: Mỗi ví dụ trong sách đều là một câu thực tế được trích xuất từ kho ngữ liệu. Điều này đảm bảo rằng người học tiếp xúc với tiếng Anh tự nhiên và hiện đại. Ví dụ, một quy tắc về thì Hiện tại Hoàn thành sẽ được minh họa bằng các câu mà người bản xứ thực sự đã nói hoặc viết, chứ không phải là các câu ví dụ được tạo ra một cách giả tạo trong phòng thí nghiệm ngôn ngữ.
- Tần suất Sử dụng: Việc dựa trên Corpus cho phép COBUILD Grammar nhấn mạnh vào các cấu trúc ngữ pháp thường gặp nhất (most frequent). Các điểm ngữ pháp quan trọng, được sử dụng thường xuyên trong giao tiếp, được trình bày sớm hơn và chi tiết hơn.
1.2. 2. Trọng tâm: Chức năng và Ý nghĩa Ngữ pháp
COBUILD Grammar không chỉ liệt kê các quy tắc. Nó trả lời câu hỏi: “Người bản xứ sử dụng cấu trúc này để làm gì?”
- Giải thích Chức năng: Thay vì chỉ tập trung vào cấu trúc (ví dụ: Subject + be + V-ing cho Hiện tại Tiếp diễn), sách tập trung vào chức năng giao tiếp (ví dụ: sử dụng Present Continuous để mô tả một hành động đang xảy ra tại thời điểm nói hoặc một sự sắp xếp trong tương lai).
- Phân tích Ngữ cảnh: Ngữ pháp được coi là công cụ để tạo ra ý nghĩa trong một ngữ cảnh giao tiếp cụ thể. Các giải thích luôn gắn liền với mục đích sử dụng, giúp người học hiểu được sự lựa chọn ngữ pháp của họ sẽ ảnh hưởng đến thông điệp cuối cùng như thế nào.
1.3. 3. Cấu trúc Tổ chức Độc đáo
Cuốn sách được tổ chức theo các phần (Parts) dựa trên các loại từ hoặc chức năng ngôn ngữ chính, và mỗi phần lại được chia nhỏ thành các mục (Sections) chi tiết. Cấu trúc này khác biệt so với việc tổ chức theo thì (tenses) hoặc các thành phần câu truyền thống.
- Tổ chức theo Loại từ (Parts of Speech) và Chức năng: Sách có thể bắt đầu với các loại từ cơ bản như Nouns (Danh từ), Verbs (Động từ), Adjectives (Tính từ), sau đó chuyển sang các khái niệm phức tạp hơn như Tenses (Các thì) và Clauses (Mệnh đề).
- Hệ thống Tham chiếu Chi tiết: Sự sắp xếp hợp lý cho phép người dùng dễ dàng tìm kiếm và tham chiếu chéo giữa các mục liên quan.
2. Phân Tích Chuyên sâu về Nội dung Ngữ pháp
Độ sâu và độ rộng của Collins COBUILD English Grammar là rất ấn tượng, bao phủ cả các chi tiết nhỏ mà các giáo trình khác thường bỏ qua.
2.1. 1. Khám phá Toàn diện về Hệ thống Động từ (Verb System)
Hệ thống động từ được phân tích không chỉ qua mười hai thì (tenses) mà còn qua thể (aspect), thức (mood) và giọng (voice), đặc biệt nhấn mạnh các khía cạnh khó:
- Thì Hoàn thành (Perfect Aspect): COBUILD Grammar cung cấp phân tích sâu sắc về sự khác biệt giữa Present Perfect và Simple Past, không chỉ về hình thức mà còn về ý nghĩa mà chúng truyền tải (liên kết quá khứ với hiện tại).
- Thể Tiếp diễn (Progressive/Continuous Aspect): Giải thích rõ ràng chức năng của thể tiếp diễn trong việc mô tả hành động đang diễn ra tạm thời hoặc một sự phát triển.
- Động từ Khuyết thiếu (Modals): Phân tích kỹ lưỡng các ý nghĩa khác nhau của các động từ khuyết thiếu cơ bản như can, may, might, will, should, tập trung vào khả năng (ability), sự cho phép (permission) và sự suy đoán (speculation). Ví dụ, sự khác biệt tinh tế giữa may và might trong việc diễn đạt xác suất.
2.2. 2. Phân loại và Sử dụng Danh từ, Đại từ và Xác định từ
Cuốn sách chú trọng đến các yếu tố tạo nên độ chính xác trong tiếng Anh.
- Danh từ Đếm được và Không đếm được (Count and Uncount Nouns): Cung cấp các hướng dẫn rõ ràng về cách sử dụng các danh từ không đếm được thường gặp và các trường hợp mà danh từ không đếm được có thể được dùng như danh từ đếm được (và ngược lại), kèm theo các ví dụ thực tế.
- Xác định từ (Determiners): Phân tích toàn diện việc sử dụng mạo từ (a, an, the) và các xác định từ khác (some, any, much, many, few, little), một lĩnh vực mà người học thường gặp khó khăn. Việc phân tích này dựa trên dữ liệu Corpus để làm rõ các mô hình sử dụng thực tế, chẳng hạn như khi nào thì bỏ the.
2.3. 3. Phân tích Chi tiết về Cấu trúc Câu và Mệnh đề
COBUILD Grammar không dừng lại ở cấp độ từ mà còn đi sâu vào cú pháp (syntax) và cấu trúc câu.
- Liên từ (Conjunctions) và Liên kết Câu: Cuốn sách giải thích cách các liên từ (coordinating và subordinating) được sử dụng để liên kết các mệnh đề, tạo ra các câu ghép và câu phức.
- Mệnh đề Quan hệ (Relative Clauses): Phân tích các loại mệnh đề quan hệ (defining và non-defining) và cách các đại từ quan hệ (who, which, that, whose) hoạt động trong các ngữ cảnh khác nhau. Sách đặc biệt nhấn mạnh các trường hợp có thể bỏ đại từ quan hệ dựa trên dữ liệu thực tế.
3. Cảm Nhận Cá nhân và Giá trị Ứng dụng Bền vững
Tôi cảm nhận rằng Collins COBUILD English Grammar không chỉ là một cuốn sách ngữ pháp mà là một công trình nghiên cứu sâu rộng về ngôn ngữ tiếng Anh hiện đại. Giá trị của nó nằm ở tính thực tế và độ tin cậy được chứng thực bằng dữ liệu.
3.1. 1. Nâng cao Tính Chính xác và Tự nhiên trong Giao tiếp
Đối với người học tiếng Anh, COBUILD Grammar là một công cụ giúp họ tiến xa hơn việc chỉ nói đúng.
- Từ ‘Đúng’ đến ‘Tự nhiên’: Bằng cách trình bày các mô hình sử dụng thực tế từ Corpus, cuốn sách giúp người học không chỉ tạo ra các câu đúng ngữ pháp mà còn là các câu tự nhiên và phù hợp ngữ cảnh (idiomatic).
- Giải quyết Sự mơ hồ: Các điểm ngữ pháp gây tranh cãi hoặc có nhiều biến thể được xử lý dựa trên tần suất sử dụng thực tế. Điều này giúp người học và giáo viên có một nguồn tham khảo đáng tin cậy để đưa ra quyết định ngôn ngữ.
3.2. 2. Công cụ Nghiên cứu và Tham khảo Chuyên nghiệp
Đối với các nhà ngôn ngữ học, giáo viên và dịch giả, COBUILD Grammar cung cấp các lợi ích khác biệt:
- Sự Phân tích Chức năng: Việc tập trung vào chức năng ngôn ngữ là rất quan trọng đối với giáo viên, vì nó giúp họ giải thích tại sao một cấu trúc được sử dụng, chứ không chỉ cách nó được hình thành.
- Độ bao phủ Toàn diện: Nó bao gồm cả các cấu trúc ít được chú ý trong các giáo trình cấp độ thấp hơn, nhưng lại xuất hiện thường xuyên trong văn bản học thuật hoặc chuyên nghiệp.
3.3. 3. Hạn chế: Ít Bài tập Thực hành
Giống như hầu hết các sách tham khảo ngữ pháp chuyên sâu, COBUILD Grammar có một hạn chế cố hữu:
- Thiếu Bài tập Thực hành (Practice Exercises): Do tập trung vào việc mô tả và minh họa bằng ví dụ thực tế, cuốn sách có thể thiếu các bài tập thực hành theo kiểu điền vào chỗ trống hoặc biến đổi câu, vốn rất quan trọng để củng cố kiến thức. Nó được thiết kế để tham khảo và hiểu hơn là để luyện tập. Người học sẽ cần kết hợp nó với một sách bài tập (Workbook) hoặc các hoạt động do giáo viên cung cấp.
Tóm lại:
Collins COBUILD English Grammar là một tài liệu tham khảo ngữ pháp mang tính bước ngoặt, được xây dựng dựa trên nguyên tắc mô tả (descriptive) ngôn ngữ thông qua việc phân tích hàng triệu từ từ kho ngữ liệu COBUILD (Birmingham University International Language Database), ra đời năm 1990. Triết lý này đảm bảo rằng mọi quy tắc và ví dụ đều phản ánh cách tiếng Anh thực sự được người bản xứ sử dụng, nhấn mạnh vào chức năng (function) và ý nghĩa (meaning) của các cấu trúc ngữ pháp trong ngữ cảnh. Cuốn sách cung cấp sự phân tích chuyên sâu về hệ thống động từ (bao gồm cả thể hoàn thành và thể tiếp diễn), phân loại chi tiết về danh từ đếm được/không đếm được, xác định từ, và cấu trúc câu phức tạp như mệnh đề quan hệ. Giá trị cốt lõi của nó là giúp người học không chỉ đạt được sự chính xác mà còn đạt được sự tự nhiên trong giao tiếp. Mặc dù nó thiếu các bài tập thực hành do tính chất là sách tham khảo, COBUILD Grammar là một công cụ không thể thiếu, cung cấp một cái nhìn thực tế, toàn diện và có hệ thống về cơ chế hoạt động của ngôn ngữ tiếng Anh hiện đại, phục vụ hiệu quả cho cả người học nghiêm túc và các chuyên gia ngôn ngữ.